Czym jest filozofia przyrody?
Filozofia przyrody (łac. philosophia naturalis, cosmologia) była pierwszym obszarem rozważań filozoficznych w starożytnej Grecji. Z czasem, tematyka filozoficznoprzyrodnicza stała się tylko jednym, choć bardzo istotnym, z działów filozofii. Filozofia przyrody jest również prekursorką nowożytnej nauki, która się z niej wyodrębniła i uniezależniła.
Początkowo filozofia przyrody zajmowała się wszystkimi zagadnieniami współczesnej nauki, rozpatrywanymi jednak najczęściej metodami filozoficznymi. Filozofia, rozumiana jako umiłowanie mądrości, wiązała się z dążeniem do zrozumienia funkcjonowania wszechświata. Miała ona wtedy jednak charakter spekulatywny i brakowało w niej rozwiniętej metodologii badań i rygoryzmu obserwacji. Stopniowo jednak empiryczne badanie rzeczywistości materialnej wyodrębniało się z głównego nurtu badań filozoficznych. W XVII w. nastąpiło rozdzielenie filozofii i nauki. Jeszcze do XIX wieku wielu naukowców było jednocześnie filozofami.
Współczesna filozofia przyrody
zajmuje się rozważaniami nad rzeczywistością materialną, opierając się o dorobek nauk empirycznych, uwzględniając ich metodologię i historię nauki. Podejmuje również problemy pomijane przez nauki empiryczne lub też zajmuje holistyczne stanowisko wobec człowieka i natury.
Od filozofii przyrody należy też odróżnić filozofię nauki, która za swój przedmiot bierze samą naukę, a nie przyrodę. Filozoficzna refleksja nad nauką obejmuje jej krytykę i analizę jej metod badawczych, a także badanie języka nauki.
Zagadnienia występujące we współczesnej filozofii przyrody:
- problem elementarnych składników materii;
- natura czasu;
- natura przestrzeni;
- problemy nieskończoności czasu i przestrzeni;
- problemy prawidłowości zachodzących w przyrodzie, przyczynowości, determinizmu i indeterminizmu;
- istota życia, jego geneza i ewolucja;
- problem świadomości;
- problem matematyczności przyrody;
- podstawowe założenia filozoficzne nauk empirycznych;
- filozoficzne interpretacje teorii naukowych.
Książki, czasopisma, artykuły, blogi
Warsztaty, wykłady, seminaria
Ostatnie aktualności
Kosmos i życie
Istnieją dwie koncepcje statusu życia we Wszechświecie. Jedna jest taka, że życie jest niezbyt ważną, raczej przypadkową ozdobą świata fizycznego, bez większego znaczenia dla globalnego, kosmicznego porządku. Koncepcja druga to przekonanie, że życie ma głębokie znaczenie w funkcjonowaniu Wszechświata. Druga koncepcja przejawia się szczególnie w tzw. zasadach antropicznych, które przyjmują, że model kosmologiczny Wszechświata powinien uwzględniać istnienie życia i rozumnego […]
W trzydziestą rocznicę śmierci Józefa M. Bocheńskiego (1902−1995)
KOMISJA HISTORII NAUKI PAU zaprasza na SYMPOZJUM NAUKOWE W trzydziestą rocznicę śmierci Józefa M. Bocheńskiego (1902−1995) 26 czerwca 2025 (czwartek), godz. 9:30–14:00 (Online/ ZOOM) W trzydziestą rocznicę śmierci Józefa M. Bocheńskiego (1902-1995) PROGRAM 9.30-9.45: Prof. dr hab. Michał Kokowski (przewodniczący Komisji Historii Nauki PAU); dr. hab. Marek Rembierz, prof. UŚ i dr. hab. Wiesław Wójcik, prof. UJD […]