Czym jest filozofia przyrody?
Filozofia przyrody (łac. philosophia naturalis, cosmologia) była pierwszym obszarem rozważań filozoficznych w starożytnej Grecji. Z czasem, tematyka filozoficznoprzyrodnicza stała się tylko jednym, choć bardzo istotnym, z działów filozofii. Filozofia przyrody jest również prekursorką nowożytnej nauki, która się z niej wyodrębniła i uniezależniła.
Początkowo filozofia przyrody zajmowała się wszystkimi zagadnieniami współczesnej nauki, rozpatrywanymi jednak najczęściej metodami filozoficznymi. Filozofia, rozumiana jako umiłowanie mądrości, wiązała się z dążeniem do zrozumienia funkcjonowania wszechświata. Miała ona wtedy jednak charakter spekulatywny i brakowało w niej rozwiniętej metodologii badań i rygoryzmu obserwacji. Stopniowo jednak empiryczne badanie rzeczywistości materialnej wyodrębniało się z głównego nurtu badań filozoficznych. W XVII w. nastąpiło rozdzielenie filozofii i nauki. Jeszcze do XIX wieku wielu naukowców było jednocześnie filozofami.
Współczesna filozofia przyrody
zajmuje się rozważaniami nad rzeczywistością materialną, opierając się o dorobek nauk empirycznych, uwzględniając ich metodologię i historię nauki. Podejmuje również problemy pomijane przez nauki empiryczne lub też zajmuje holistyczne stanowisko wobec człowieka i natury.
Od filozofii przyrody należy też odróżnić filozofię nauki, która za swój przedmiot bierze samą naukę, a nie przyrodę. Filozoficzna refleksja nad nauką obejmuje jej krytykę i analizę jej metod badawczych, a także badanie języka nauki.
Zagadnienia występujące we współczesnej filozofii przyrody:
- problem elementarnych składników materii;
- natura czasu;
- natura przestrzeni;
- problemy nieskończoności czasu i przestrzeni;
- problemy prawidłowości zachodzących w przyrodzie, przyczynowości, determinizmu i indeterminizmu;
- istota życia, jego geneza i ewolucja;
- problem świadomości;
- problem matematyczności przyrody;
- podstawowe założenia filozoficzne nauk empirycznych;
- filozoficzne interpretacje teorii naukowych.
Książki, czasopisma, artykuły, blogi
Warsztaty, wykłady, seminaria
Ostatnie aktualności
Zmarł dr hab. Henryk Piersa, prof. KUL
Z głębokim żalem informujemy, że w dniu 14 grudnia 2025 roku zmarł dr hab., prof. KUL, fizyk Henryk Piersa. Prof. Henryk Piersa urodził się 5 maja 1933 roku w Gnatach (województwo mazowieckie). W 1959 roku obronił magisterium na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II na podstawie pracy „Relatywizm epistemologiczny a relatywizm w szczególnej teorii względności”, napisanej pod kierunkiem ks. S. Mazierskiego. W 1958 roku rozpoczął pracę na stanowisku asystenta […]
Zaproszenie na XIX Warsztaty Filozofii Przyrody
Szanowni Państwo, mamy zaszczyt zaprosić Państwa do udziału w XIX Warsztatach Filozofii Przyrody, które odbędą się w dniach 28-31 maja 2026 roku w Gnieźnie. Wydarzenie to organizowane jest przez Sekcję Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego i stanowi wyjątkową okazję do zgłębienia problematyki filozoficznych podstaw nauk przyrodniczych oraz do wymiany doświadczeń w gronie naukowców, filozofów i pasjonatów przyrody. Warsztaty Filozofii […]
Zaproszenie na uroczystą sesję jubileuszową 80-lecia PTF
Szanowni Państwo, Członkinie i Członkowie Polskiego Towarzystwa Filozoficznego w Lublinie, zapraszamy na uroczystą sesję jubileuszową 80-lecia powstania Towarzystwa Filozoficznego i Psychologicznego w Lublinie. Powstało ono w UMCS, lecz od początku zrzeszało w swoich szeregach filozofów z obu lubelskich uniwersytetów. Na sesji zostanie zaprezentowana historia powstania Towarzystwa, które pod koniec lat 50-tych zostało przekształcone w lubelski oddział Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, w którym wszyscy teraz działamy. Szerzej […]