Czym jest filozofia przyrody?
Filozofia przyrody (łac. philosophia naturalis, cosmologia) była pierwszym obszarem rozważań filozoficznych w starożytnej Grecji. Z czasem, tematyka filozoficznoprzyrodnicza stała się tylko jednym, choć bardzo istotnym, z działów filozofii. Filozofia przyrody jest również prekursorką nowożytnej nauki, która się z niej wyodrębniła i uniezależniła.
Początkowo filozofia przyrody zajmowała się wszystkimi zagadnieniami współczesnej nauki, rozpatrywanymi jednak najczęściej metodami filozoficznymi. Filozofia, rozumiana jako umiłowanie mądrości, wiązała się z dążeniem do zrozumienia funkcjonowania wszechświata. Miała ona wtedy jednak charakter spekulatywny i brakowało w niej rozwiniętej metodologii badań i rygoryzmu obserwacji. Stopniowo jednak empiryczne badanie rzeczywistości materialnej wyodrębniało się z głównego nurtu badań filozoficznych. W XVII w. nastąpiło rozdzielenie filozofii i nauki. Jeszcze do XIX wieku wielu naukowców było jednocześnie filozofami.
Współczesna filozofia przyrody
zajmuje się rozważaniami nad rzeczywistością materialną, opierając się o dorobek nauk empirycznych, uwzględniając ich metodologię i historię nauki. Podejmuje również problemy pomijane przez nauki empiryczne lub też zajmuje holistyczne stanowisko wobec człowieka i natury.
Od filozofii przyrody należy też odróżnić filozofię nauki, która za swój przedmiot bierze samą naukę, a nie przyrodę. Filozoficzna refleksja nad nauką obejmuje jej krytykę i analizę jej metod badawczych, a także badanie języka nauki.
Zagadnienia występujące we współczesnej filozofii przyrody:
- problem elementarnych składników materii;
- natura czasu;
- natura przestrzeni;
- problemy nieskończoności czasu i przestrzeni;
- problemy prawidłowości zachodzących w przyrodzie, przyczynowości, determinizmu i indeterminizmu;
- istota życia, jego geneza i ewolucja;
- problem świadomości;
- problem matematyczności przyrody;
- podstawowe założenia filozoficzne nauk empirycznych;
- filozoficzne interpretacje teorii naukowych.
Książki, czasopisma, artykuły, blogi
Warsztaty, wykłady, seminaria
Ostatnie aktualności
Od embriologii do… Filozofia i historiografia nauki
Serdecznie zapraszamy na kolejne z cyklu kameralnych sympozjów Avantu: „Od embriologii do… Filozofia i historiografia nauki”. Punktem wyjścia do dyskusji w jego pierwszej części będzie opublikowana niedawno praca Embriologia w epoce baroku i rokoko Tadeusza Bilikiewicza w przekładzie i opracowaniu naukowym Artura Koterskiego. Pokazuje ona, jak barokowe ideały nauki kształtowały sposób prowadzenia badań, a jednocześnie prezentuje perspektywę socjologii nauki w pracy […]
Leksykon terminów archeologicznych
Leksykon terminów archeologicznych stanowi kompendium najważniejszych terminów, pojęć i kategorii badawczych definiujących ramy konceptualizacyjne polskiej archeologii początków XXI wieku. Ma charakter w pełni nowatorski i jest pierwszą tego typu publikacją w polskim środowisku archeologicznym. Zarysowując kolejne etapy procesu badawczego, takie jak konceptualizacje przeszłości, zakresy tematyczne badań, proces badawczy, metody i obecność archeologii we współczesności, ukazuje dojrzałość, oryginalność […]
Złota liczba. Rytuały i rytmy pitagorejskie w rozwoju cywilizacji zachodniej
Dlaczego w świecie organizmów żywych figurą geometryczną najczęściej spotykaną jest pięciokąt, w nieożywionym zaś – sześciokąt? Dlaczego nie tylko dzieła kunsztu ludzkiego, ale i twory przyrody wykazują w swej budowie określone proporcje liczbowe? Czy to przypadek, że te proporcje wyrażają się bardzo często „złotą liczbą” 1,618 i że napotykamy je zarówno w ciele ludzkim, jak i w egipskich piramidach? Czy rację mieli starożytni greccy mędrcy twierdzący, że fundamentem struktury […]