Metaontologia. O naturze pojęć i teorii ontologicznych – Andrzej Biłat

• ISBN: 978-83-7886-347-2
• e-book ISBN 978-83-7886-348-9
• Liczba stron: 224

[tabs]
[tab title=”O książce”]

Ontologia jest teorią bytu, a więc wszystkiego, co istnieje. Metaontologia jest refleksją nad naturą i metodą ontologii. Dwie kwestie są w tej refleksji kluczowe: w jaki sposób możemy przekonać się, że dane pojęcie jest dobrze określonym pojęciem ontologicznym? I w jaki sposób możemy przekonać się, że dana teoria jest dobrą teorią ontologiczną?
Analiza tych i pokrewnych zagadnień stanowi główną treść książki. Jej najważniejszym rezultatem jest sformułowanie pewnej całościowej koncepcji wywodzącej się z jednej strony z tradycyjnej idei ontologii, a z drugiej strony – z niektórych metafilozoficznych i metanaukowych idei Gottloba Fregego, Jana Łukasiewicza, Willarda Van Ormana Quine’a, Petera Strawsona i Karla Poppera.

Książka prof. Andrzeja Biłata zawiera esencję wiedzy metaontologicznej oraz systematyzuje podstawowe zagadnienia z zakresu ontologii i warsztatu ontologicznego. Ogromną jej zaletą jest przejrzysty i jasny sposób wykładu pozwalający z przyjemnością podążać za myślą Autora […]. Pierwsza część książki […] będzie doskonałym materiałem dla studentów filozofii i kognitywistyki. […] Ważne jest również czerpanie przez Autora intuicji ontologicznych z lingwistyki. Dobrze, że budowaniu mostów pomiędzy dziedzinami poświęcił Autor cały rozdział. To też wyróżnia in plus pracę prof. Biłata na tle polskiego krajobrazu ontologicznego.

dr hab. Robert Trypuz

[/tab]
[tab title=”Spis treści”]

Przedmowa
Wprowadzenie

Część pierwsza. Czym jest ontologia?

1. Aktualność klasycznej koncepcji ontologii

1.1 Przedmiot, cel i historyczne źródła ontologii.
1.2 Arystotelesowska a współczesna logika ontologii
1.3 Nowożytny paradygmat ontologiczny a idee Leibniza
1.4 Systematyzacja Wolffa
1.5 Paradygmat ontologiczny a współczesne koncepcje ontologii formalnej
1.6 Zasady klasycznej koncepcji ontologii

2. Spory o naturę i wartość ontologii

2.1 Czy ontologia może być niejałowa?
2.2 Metafilozoficzny paradoks Wittgensteina a idea filozofii teoretycznej
2.3 Pojęcia filozoficzne i pojęciowy antyrelatywizm
2.4 Spór o kwantyfikatorowe kryterium egzystencjalnych zobowiązań
2.5 Argumenty Putnama i Chalmersa a kwestia „prawdy ontologicznej”
2.6 Czy spory ontologiczne są rozstrzygalne?

3. Koncepcje pojęć ontologicznych

3.1 Pojęcia ontologiczne a podejście semiotyczne w ontologii
3.2 „Lingwistyczna” filozofia Thomasa Reida
3.3 Metody lingwistyczne
3.4 Program Anny Wierzbickiej
3.5 O „ogólnej” i „specjalistycznej” analizie pojęć naukowych
3.6 Podejście logiczne i zasada demarkacji pojęć ontologicznych

Część druga. Metody ontologii formalnej

4. Metody i teorie ontologii eksplikacyjnej

4.1 Przedmiot i metoda ontologii eksplikacyjnej
4.2 Logiczna legitymizacja pojęć ontologicznych
4.3 Ontologiczna interpretacja logiki a elementarna ontologika identyczności (FOLI)
4.4 Elementarna (FOLI) i monadyczna (MSOI) ontologika identyczności
4.5 Dwie teorie czasowego poprzedzania (FTM- i MTM-)
4.6 Monadyczna teoria czasu wypełnionego (ME-)

5. Metody i teorie ontologii naukowej

5.1 Ontologia jako filozofia naukowa
5.2 Ontologia jako analiza filozoficznych konsekwencji nauki
5.3 Ontologiczne zobowiązania jako konsekwencje interpretacyjne
5.4 O metafizycznych założeniach nauki
5.5 Przykład zastosowań: MTM
5.6 Przykład zastosowań: ME

6. Wartościowanie ontologii

6.1 O metaontologicznym demarkacjonizmie i kryteriach oceny teorii
6.2 Eksplikacyjna pełność teorii
6.3 O kryterium identyczności
6.4 Kryteria oceny teorii oraz ich użycie w ocenie FOLI i MSOI
6.5 Ewaluacja teorii poprzedzania, teorii mnogości i mereologii
6.6 Ewaluacja teorii czasu wypełnionego (ME)
6.7 Metoda formalnej ontologii
6.8 Paradygmat ontologiczny i problem istnienia świata jako „całości”

Słownik analityczny
Lista tez ontologicznych
Tabela 1. Naturalne pojęcia ontologiczne
Tabela 2. Wartościowania teorii
Bibliografia
Indeks osób
Indeks terminów

[/tab]
[/tabs]