Teleepistemologia. Analiza rozszerzonych systemów poznawczych – Tomasz Walczyk

Książka traktuje o teleepistemologii – nowej dyscyplinie teorii poznania, podejmującej problematykę zapośredniczonego i rozszerzonego poznania. Postęp w projektowaniu i użytkowaniu komponentów pośredniczących w procesach kognitywnych rodzi wiele nierozpatrywanych dotąd kwestii filozoficznych. Monografia stanowi próbę syntezy dotychczasowych badań w obrębie teleepistemologii, z założeniami rozszerzonego i ucieleśnionego poznania. Unifikacja rozproszonych kierunków badawczych ma szansę przyczynić się do wyeksponowania problematyki artefaktów poznawczych i ich wielowymiarowego wpływu na człowieka. To, czy teleepistemologia stanie się ważnym ogniwem w badaniach nad złożonymi zależnościami współczesności i pokieruje machiną eksploracji zmiennych warunków nowego, elektronicznego świata, zależy od solidności zbudowanych przez nią podstaw. Ugruntowane badania teleepistemologiczne mogą wspomóc rzetelne badania nad biotechnologicznymi uwarunkowaniami relacji człowieka z otoczeniem.

[…] lornetka, teleskop i mikroskop dostarczają nam obrazów świata, których gołym okiem byśmy raczej nie zobaczyli. Czy jednak możemy być pewni tego, co dzięki nim widzimy? Czy dostrzegany obraz nie został sfabrykowany, zmanipulowany? Tym samym rodzi się pytanie o warunki prawdziwości naszych przekonań opartych o tego rodzaju zapośredniczone spostrzeganie. […] Odwołująca się do tego typu urządzeń teleepistemologia zajmuje się – w sposób interdyscyplinarny – tematyką teoriopoznawczą związaną z potencjalnym rozszerzeniem relacji: ucieleśniony podmiot – świat, czyli zajmuje się wytworami techniki pośredniczącymi w naszym ludzkim poznaniu.

Z recenzji prof. dr. hab. Józefa Bremera SJ

Autor rozprawy kompetentnie, w oparciu o sprawność warsztatową w referowaniu i klasyfikowaniu stanowisk filozoficznych i naukowych, a także ze zrozumieniem najnowszych dyskusji filozoficznych w epistemologii anglosaskiej, omawia tytułowe zagadnienie, ukazując również jego szerokie implikacje pozaepistemologiczne, głównie w filozofii umysłu i filozofii techniki. Wszystkie te wątki charakteryzuje w ramach teorii tzw. rozszerzonych systemów poznawczych, w ramach której formułuje własne uwagi i tezy.

Z recenzji prof. dr. hab. Marka Hetmańskiego

Tomasz Walczyk jest doktorem filozofii. Interesuje się wpływem artefaktów poznawczych na ludzkie procesy poznawcze i wiedzę. W pracy badawczej podejmuje zagadnienia z zakresu teleepistemologii, poznania ucieleśnionego, robotyki i rzeczywistości wirtualnej.

Teleepistemologia. Analiza rozszerzonych systemów poznawczych

Wprowadzenie. Czym jest teleepistemologia?
1. Narodziny teleepistemologii
1.1. Robot w ogrodzie, robot na Marsie – początki teleepistemologii
1.2. Doświadczenia telerobotyczne i telefikcyjne
1.3. Bliskość i dalekość – osłabione przeciwieństwa
1.4. Zjawisko teleobecności
1.5. Klasyczna problematyka teoriopoznawcza a teleepistemologia
1.6. Teleepistemologia znaturalizowana – konieczność czy przypadłość?

2. Rozszerzony system poznawczy
2.1. System – definicja, klasyfikacje
2.2. Andy’ego Clarka i Davida Chalmersa koncepcja umysłu rozszerzonego
2.3. Pozostałe ujęcia rozszerzonego systemu poznawczego
2.4. Krytyka koncepcji umysłu rozszerzonego
2.5. Obrona koncepcji umysłu rozszerzonego i jej rezultaty
2.6. Rozszerzenie w wirtualu – rozszerzone systemy poznawcze oparte na rzeczywistości wirtualnej
2.7. Rozszerzenie w naczyniu – teleepistemologiczna interpretacja eksperymentu myślowego Hilary’ego Putnama

3. Podmiot i wiedza w rozszerzonych systemach poznawczych
3.1. Ciało jako warunek posiadania świata – klasyczne koncepcje ucieleśnienia
3.2. Paradygmat poznania ucieleśnionego
3.3. Podmiot ucieleśniony a rozszerzenie
3.4. Czy w świecie symulacji możliwa jest prawda?
3.5. Wiedza w rozszerzonych systemach poznawczych
3.6. Reliabilistyczne koncepcje wiedzy a problematyka rozszerzonych systemów poznawczych

Zakończenie. Cóż po teleepistemologii? Metamorfozy nowego elektronicznego świata
Bibliografia
Spis ilustracji
Wykaz skrótów
Streszczenie
Abstract
Indeks osób