Koncepcja nauki Philipa Kitchera – Anna Starościc

Przedmiotem prezentowanej pracy jest rekonstrukcja koncepcji nauki Philipa Stuarta Kitchera, znanego amerykańskiego filozofa, John Dewey Professor w Columbia University, przed laty prezesa American Philosophical Association. Użyteczność niniejszego studium wynika bodaj najbardziej ze stylu pisarstwa Kitchera, który uprawia ją programowo w sposób „nomadyczny”, nie tylko śledząc dynamikę współczesnej problematyki metanaukowej, ale też sprawnie podążając za jej rozwojem. Krytyczna recepcja zapewnia jego […]

Filozofia jako funkcja nauki. Nauka a filozofia w ujęciu Joachima Metallmanna

Do tej książki mam stosunek bardzo osobisty. Nie tylko dlatego, że jej autor był moim serdecznym przyjacielem, lecz również dla niej samej. Zresztą te dwa powody zlewają się ze sobą. Wszak autor i jego dzieło nie bardzo różnią się od siebie. Do tego dochodzi jeszcze trzeci powód – bohater tej książki, Joachim Metallmann. Janusz Mączka, poprzez swoją pracę habilitacyjną i kwerendy w krakowskich archiwach, zaprzyjaźnił […]

Wprowadzenie do fizyki dla filozofów – Tomasz Bigaj

Książka zawiera poglądowe wprowadzenie do fizyki współczesnej, z podkreśleniem jej aspektów filozoficznych. Przedstawia rozwój najważniejszych pojęć i zagadnień fizycznych, od starożytnych teorii astronomicznych, przez mechanikę newtonowską, termodynamikę, teorię elektromagnetyzmu, do obu teorii względności i mechaniki kwantowej. Szczegółowo opisuje powiązane problemy filozoficzne, takie jak zagadnienie determinizmu i przewidywalności, spór o status czasu i przestrzeni, ontologiczny status pól fizycznych, testowanie i akceptacja teorii […]

Nauka a społeczeństwo. Paradygmat personalistyczny – Agnieszka Lekka-Kowalik

Pierwszorzędnym celem niniejszej książki jest przedstawienie propozycji takiego uprawiania nauki, który byłby adekwatny do natury nauki oraz ról pełnionych przez naukę w społeczeństwie i kulturze. Zamiar jest wobec tego normatywny, a realizując go, będę sięgać do ustaleń przedstawicieli lubelskiej szkoły filozoficznej (zob. Lekka-Kowalik i Gondek 2019; Krąpiec i Maryniarczyk 2010), zwłaszcza Stanisława Kamińskiego. Proponowany paradygmat uprawiania nauki ma ująć zarówno cechy […]

Umysły proste. José Luis Bermúdez i Donald Davidson o racjonalności istot niejęzykowych - Anna Dutkowska

Umysły proste. José Luis Bermúdez i Donald Davidson o racjonalności istot niejęzykowych – Anna Dutkowska

Monografia ukazuje problemu racjonalności istot nieposługujących się językiem w kontekście polemiki filozofów reprezentujących dwa przeciwstawne stanowiska dotyczące tego zagadnienia. Bermúdez rozróżnia racjonalność istot niejęzykowych, podczas gdy Davidson uważa ludzi za jedyne istoty, do których racjonalność można przypisać. Książka w punkcie wyjścia podejmuje problem wskaźników umysłu oraz umysłu w procesie ewolucji. Jej trzon stanowi analiza koncepcji filozoficznych José Luisa […]

Dyfuzja innowacji – Everett M. Rogers

  Dzieło Rogersa stara się odpowiedzieć na wiele pytań, które w globalnym świecie stawiane są nie tylko przez naukowców, ale też wszystkich z uwagą przyglądających się zmianom zachodzącym w rzeczywistości. Dlaczego jedne tendencje, nowinki, pomysły przyjmują się, inne – sprawiające wrażenie absolutnie odkrywczych, nowatorskich i przełomowych – blakną, są zapominane czy wręcz odrzucane? Co ma na to wpływ? Czy można wypracować algorytm takiego działania? Jakie etapy i jakie […]

Między Bogiem a prawdą. Metafizyczne przygody roztargnionego profesora – Marek Abramowicz

Intelektualna autobiografia wybitnego polskiego astrofizyka i pomost między fizyką a wiarą. „Między Bogiem a prawdą” to napisana z talentem literackim i rzadko spotykaną erudycją opowieść o drodze naukowej profesora Marka Abramowicza, autora przeszło 200 prac z ogólnej teorii względności, teorii akrecji, czarnych dziur, gwiazd neutronowych, promieniowania grawitacyjnego i ciemnej materii. Przede przede wszystkim traktuje jednak o nierozerwalnym dla niego splocie […]

Themes from Knowing Science – Alexander Bird

Na prośbę Pana Prof. dr hab. Tomasza Placka przesyłamy zaproszenie na wykład pt. Themes from Knowing Science, który wygłosi Prof. Alexander Bird.   —- Invitation It is our pleasure to announce Professor Alexander Bird’s talk in Kraków next Wednesday (June 5th). The title is “Themes from Knowing Science” and the abstract is below. The talk will take place at the […]

Jednostka i Kosmos w filozofii Odrodzenia | Ernst Cassirer

Nakładem Wydawnictwa IFiS PAN ukazała się książka Jednostka i Kosmos w filozofii Odrodzenia Ernsta Cassirer’a.   Historia filozofii […], choć nigdy nie może zarzucić prób dotarcia do tego, co ogólne, a nawet najogólniejsze, z drugiej strony musi pamiętać, że prawdziwą ogólność można stworzyć i zagwarantować tylko zagłębiając się w konkretny szczegół, w najdrobniejsze niuanse historii. Potrzebny jest ogólny, systematyczny punkt widzenia i ogólna, […]

Joanna K. Malinowska – Fizykalizm i ewolucjonizm w epistemologii znaturalizowanej

Nakładem Wydawnictwa Naukowego UAM ukazała się książka Joanny K. Malinowskiej Fizykalizm i ewolucjonizm w epistemologii znaturalizowanej (Poznań 2022). Książka jest oferowana w otwartym dostępie. Książka stanowi dogłębne studium epistemologii znaturalizowanej w jej dwóch odsłonach – fizykalistycznej i ewolucjonistycznej. Jest przy tym jedynym tak szczegółowym omówieniem epistemologii ewolucyjnej (zarówno jeśli chodzi o polską, jak i zagraniczną literaturę). Autorka stawia pytania o ontologiczne, […]

Gdzie naprawdę jest konflikt – Alvin Plantinga

Książka Alvina Plantingi Gdzie naprawdę jest konflikt. Nauka, religia i naturalizm kwestionuje naturalistyczny pogląd na świat i podejmuje wyzwanie rzucone religii przez nowy ateizm. W obronie racjonalności teizmu chrześcijańskiego Plantinga sięga do zdobyczy współczesnej fizyki kwantowej, kosmologii, biologii molekularnej oraz posługuje się narzędziami współczesnej logiki i matematyki. Autor argumentuje, że naturalizm jest stanowiskiem nie tylko błędnym, ale wewnętrznie sprzecznym, a jego uznawanie jest […]

Realizm. Epistemologiczne podstawy i metafizyczne konsekwencje

Najnowszy numer czasopisma „Roczniki Filozoficzne” wydawanego przez Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Jana Pawła II i Towarzystwo Naukowe KUL jest dostępny do przeczytania w wolnym dostępie. Roczniki Filozoficzne są jednym z najstarszych filozoficznych czasopism naukowych w Polsce, i jako jedyne filozoficzne czasopismo naukowe w Polsce ukazują się nieprzerwanie od 1948 roku. Obecnie Roczniki Filozoficzne są kwartalnikiem publikowanym zarówno w wersji elektronicznej, jak również w tradycyjnej wersji […]

Esej o naturze naszych uczuć i afektów – Francis Hutcheson

Nakładem Wydawnictwa Naukowego UMK ukazał się „Esej o naturze naszych uczuć i afektów wraz z przykładami działania zmysłu moralnego” (1728) Francisa Hutchesona (1694-1746) w przekładzie Justyny van den Abbeel i Adama Grzelińskiego. Esej o naturze naszych uczuć i afektów oraz Przykłady działania zmysłu moralnego to obok Badań dotyczących pochodzenia naszych idei piękna i cnoty najważniejsze dzieła Francisa Hutchesona (1694–1746), klasyka […]

(Nie)zapomniany Mikołaj Kopernik

Zrozumieć przestrzenny i społeczny kontekst życia Mikołaja Kopernika i jego przodków – taki cel postawił sobie prof. Krzysztof Mikulski z Wydziału Nauk Historycznych w publikacji pt. „Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość”. Jej wznowienie z okazji Roku Mikołaja Kopernika oraz Światowego Kongresu Kopernikańskiego przygotowało Wydawnictwo Naukowe UMK. Jak w przypadku każdego innego człowieka, tak i w przypadku Mikołaja Kopernika, środowisko społeczne, w którym dorastał, […]

Różne oblicza matematyki. Matematyka z historycznego, ontogenetycznego i filozoficznego punktu widzenia

Matematyka jest jedna, ale ogromnie różnorodna. Ta główna teza książki przedstawiona jest na tle ogólnego rozwoju kultury. Prawie połowa tekstu dotyczy dziejów arytmetyki (z początkami algebry) i geometrii, od najdawniejszych czasów po koniec XIX wieku. Narracja historyczna jest zestawiana z ontogenezą, z kształtowaniem się struktur matematyki u pojedynczych ludzi (zaczynającym się w okresie niemowlęctwa). W tle stale ujawniają się kwestie filozoficzne, w tym […]

Kościół w dobie antropocenu

ANTROPOCEN – czas, w którym żyjemy. Epoka człowieka i cywilizacji oraz licznych dylematów i paradoksów. Czas plastiku i betonu, odpadów i marnotrawstwa. Epoka nierówności społecznych i licznych kryzysów – to pierwsze zdania nowej publikacji REFA. Pod względem formatu, objętości i stylu nawiązuje ona do poprzednich książek „Patron ekologów” (2019) i „Czyńcie Ziemię kochaną!” (2021). Każdy tekst zaczynamy prezentacją autora a są to ks. Andrzej Draguła, Agnieszka Gałuszka, […]

Mikołaja Kopernika toruńczyka O obrotach ciał niebieskich ksiąg sześć: nadto opowiadanie pierwsze J. Joachima Retyka, różne pisma mniejsze M. Kopernika teraz zebrane i życiorys jego [1854]

I w rzeczy samej, rok 1543 ogłoszenia dzieła o obrotach ciał niebieskich, będzie na zawsze pamiętnym w historyi nauk. We dwadzieścia trzy lat potem, tojest 1566 roku, wyszło drugie wydanie tegoż dzieła w Bazylei. W piędziesiąt jeden lat potem, 1617 r. trzecie w Amsterdamie przez Mikołaja Müllera (1). Wszystkie te trzy wydania pisane są mową łacińską. Teraźniejsze z porządku czwarte, jest z przekładem polskim. (Pisownia oryg.)

Islamic Astronomy and Copernicus – Jamil Ragep

Bringing together fifteen articles that have been published by F. Jamil Ragep over the last four decades, this volume offers fresh insights and a deeper understanding of how Islamic astronomical and scientific traditions influenced the emergence of the Copernican heliocentric system. These articles not only provide new technical and contentbased evidence regarding […]

Laureaci międzynarodowej Nagrody Naukowej „Ratio et Spes”

Laureatem międzynarodowej Nagrody Naukowej „Ratio et Spes” został w tym roku ks. prof. Michał Heller, kosmolog, filozof i teolog. Wyróżnienie trafiło do prof. Toma McLeisha, filozofa przyrody z Uniwersytetu w Yorku (Anglia). „Ratio et Spes” to nagroda przyznawana wspólnie od 2020 r. przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika i Watykańską Fundację Joseph Ratzinger-Benedetto XVI za wybitną interdyscyplinarną publikację naukową lub cykl publikacji mieszczących się w corocznie określanej problematyce. Czwartej […]

Wprowadzenie do etyki środowiskowej – Dominika Dzwonkowska

Publikacja powstała w dużej części w czasie obowiązko­wego zamknięcia w domu z powodu pandemii COVID-19. W tym czasie zarówno ja, jak i wielu innych pracowników naukowo-dydak­tycznych po raz pierwszy zostaliśmy postawieni w sytuacji koniecz­ności uczenia online. Stworzyło to ogromne trudności, na początku związane z koniecznością znalezienia odpowiedniej formy prowadze­nia zajęć, ale też przezwyciężenia wszelkich trudności technicznych związanych z pracą z nieznanym nam oprogramowaniem. Jednak […]