Kategoria: książka

Narratio prima. Relacja pierwsza z ksiąg O obrotach Mikołaja Kopernika

Pierwsze pełne tłumaczenie na język polski książki Jerzego Joachima Retyka Narratio prima (Relacja pierwsza z ksiąg O obrotach Mikołaja Kopernika) – pierwszego drukowanego wykładu astronomii heliocentrycznej, napisanego latem 1539 na zamku w Lubawie, u boku Mikołaja Kopernika, a wydanego w 1540 roku w Gdańsku. Retyk przeszedł do historii nauki światowej jako jedyny uczeń Kopernika i człowiek, który w decydujący sposób przyczynił się do ukazania […]

Zwodniczy ogród błędów. Piśmiennictwo alchemiczne do końca XVIII wieku – Rafał T. Prinke. OPEN ACCES

[1]   Rafał T. Prinke – Zwodniczy ogród błędów. Piśmiennictwo alchemiczne do końca XVIII wieku „Zwodniczy ogród błędów” jest pierwszą w polskiej literaturze naukowej systematyczną i krytyczną prezentacją całości piśmiennictwa alchemicznego (wraz z towarzyszącą mu ikonografią) oraz aktualnego stanu badań nad tą specyficzną grupą źródeł. W swym zasadniczym założeniu praca stanowi wprowadzenie do źródłoznawstwa alchemii, poświęcając wiele miejsca kwestiom datacji, […]

Filozoficzne korzenie metody krytycznej K.R. Poppera

Za sprawą K.R. Poppera metoda krytyczna stała się w XX wieku synonimem nie tylko metody naukowej, lecz w ogóle racjonalnego dyskursu.
Idea metody krytycznej jest jednak ideą kontrowersyjną. Dla kontynuatorów myśli Hume’a jest ona nadal synonimem sceptycyzmu poznawczego. Dlatego deklaracja Poppera z lat 50. ubiegłego stulecia, iż od zawsze uważał siebie za realistę, wywołała konsternację nawet wśród jego najbardziej zagorzałych zwolenników. Czyż można być zwolennikiem krytycyzmu i zarazem realistą?
Istnieje wszakże inna tradycja krytycyzmu mająca swe korzenie w myśli Sokratesa i Kanta. Jest ona drogą pośrednią pomiędzy niekrytycznym dogmatyzmem a hiperkrytycznym sceptycyzmem. Łączy ze sobą dwa przeciwne elementy: negatywną krytykę zasad z pozytywnym ich potwierdzeniem.
Metoda krytyczna Poppera wyrasta z tradycji filozofii krytycznej Kanta. Nie jest jednak jej prostą kontynuacją, lecz rezultatem złożonego procesu. Był to proces krytycznej modyfikacji podstawowych pojęć i założeń filozofii Kanta, rozpoczęty przez J.F. Friesa i kontynuowany w jego szkole.
Autor podejmuje się w obecnej pracy analizy tego złożonego procesu w celu pokazania zarówno intelektualnych związków Poppera z tą tradycją, jak i jego nowatorstwa.

Koncepcje filozofii przyrody w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie w latach 1978–1993

Filozofia przyrody pełniła istotną rolę w dziejach Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. W okresie formowania się Wydziału Filozoficznego PAT, w środowisku tym ścierały się różne podejścia badawcze. W latach 1978–1993 filozofię przyrody uprawiano tam zarówno w nawiązaniu do neotomizmu (K. Kłósak, T. Wojciechowski, P. Lenartowicz), jak i w ścisłym kontakcie z naukami szczegółowymi, współczesną logiką i filozofią nauki. Dużą rolę w rozwoju tego […]

Arystoteles na nowo odczytany. Ryszarda Kilvingtona Kwestie o ruchu. OPEN ACCES

Prezentowana książka jest efektem wieloletnich badań dotyczących wyjątkowego okresu w historii nauki średniowiecznej, mianowicie początków fizyki matematycznej. Składaj się na nią dwie części: monografia, w której autorka odpowiada na pytanie, czy czternastowieczna fizyka matematyczna,  inspirowana nominalistyczną. filozofią Wilhelma Ockhama, doprowadziła do zerwania z jakościową fizyką Arystotelesa już w wieku czternastym, oraz tłumaczenie Kwestii o ruchu Ryszarda Kilvingtona – jednego z twórców szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów. W swoich kwestiach Kilvington podejmuje analizę zagadnienia zmian, rozumianych, zgodnie z definicją. Arystotelesa, jako ruch przestrzenny, zmiany jakościowe oraz ilościowe w ujęciu nominalistycznym, czyniąc matematykę właściwym językiem opisu przyrody. Jakiego rodzaju są te „obliczenia” i jakie dzięki nim osiągamy rezultaty, Czytelnik dowie się z lektury obydwu części tej książki.

Filozofia kosmologii antropicznej – Sławomir Leciejewski

Filozofia kosmologii antropicznej Sławomir Leciejewski Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznań 2021 ISBN 978-83-7654-442-7 DOI 10.14746/978-83-7654-442-7 W drugiej połowie XX wieku badania z zakresu kosmologii naukowej zaczęto odnosić do faktu istnienia białkowych form życia na jednej z planet. Relacje zachodzące między strukturą, rozwojem i pochodzeniem Wszechświata a możliwością zaistnienia i trwania życia zaczęto ujmować w różne wersje zasad antropicznych. Wszechświat zaś, […]

Rozum i wola. Kazimierz Twardowski i jego wpływ na kształt kultury polskiej XX wieku. OPEN ACCES

Jacek Jadacki (red.) Uniwersytet Warszawski  https://orcid.org/0000-0003-1749-402X DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788395354977   Książka drukowana Co-publisher’s ISBN-13 (24) 978-83-953549-7-7 Data publikacji wersji drukowanej (19) 2021-07-15 Szczegóły dotyczące dostępnego formatu publikacji: Ebook [PDF] Ebook [PDF] Co-publisher’s ISBN-13 (24) 978-83-953549-9-1 Data publikacji (01) 2021-10-01 Streszczenie Ogromny wpływ Kazimierza Twardowskiego na kształt kultury polskiej XX wieku nie ulega dziś wątpliwości. […]

Zagadnienie istnienia i natury czasu w wybranych modelach kosmologicznych – Jarosław Maciej Janowski

Zagadnienie istnienia i natury czasu w wybranych modelach kosmologicznych Autor: Jarosław Maciej Janowski Recenzenci: Tadeusz Pabjan, Sławomir Leciejewski Sposób cytowania: Janowski, J. M. (2016). Zagadnienie istnienia i natury czasu w wybranych modelach kosmologicznych. Warszawa: Liberi Libri.     Spis treści Wstęp ROZDZIAŁ 1: Problem czasu w filozofii 1.1 Katalog pytań o czas 1.2 Realistyczne koncepcje czasu 1.3 Koncepcje czasu z pogranicza […]

Ludwik Fleck – mikrobiolog i filozof

W przeciwieństwie do wielu filozofów nauki Ludwik Fleck był czynnym naukowcem, który swoją teorię budował nie tylko na podstawie lektury tekstów innych autorów i badaniach historycznych, ale głównie na fundamencie własnych doświadczeń, co jest bardzo ważną cechą jego twórczości. Nakładem Oficyny Wydawniczej Politechniki Warszawskiej ukazała się książka Marii Ciesielskiej i Pawła Jarnickiego Ludwik Fleck – Mikrobiolog i filozof (Warszawa 2021). Autorzy starali się przybliżyć […]

Życie laboratoryjne. Konstruowanie faktów naukowych. Autor Latour Bruno, Woolgar Steve

Życie laboratoryjne. Konstruowanie faktów naukowych – Latour Bruno, Woolgar Steve

Nakładem Narodowego Centrum Kultury w zeszłym roku, co umknęło uwadze redakcji portalu, ukazał się przekład klasycznej książki Bruno Latoura i Steve’a Woolgara Życie laboratoryjne. Konstruowanie faktów naukowych (przeł. Krzysztof Abriszewski, Paweł Gąska, Maciej Smoczyński i Adrian Zabielski, Warszawa 2020). Życie laboratoryjne to efekt dwuletnich badań terenowych – obserwacji pracy neuroendokrynologów w laboratorium Rogera Guillemina w Instytucie Salka w Kalifornii. Autorzy, omawiając […]

Bóg Darwina. Ewolucjonizm i problem zła – Cornelius G. Hunter

W książce „Bóg Darwina. Ewolucjonizm i problem zła” biofizyk Cornelius Hunter odważnie argumentuje, że teoria ewolucji, od jej stworzenia przez Karola Darwina aż do dziś, posiada uwarunkowania teologiczne. W tle relacji naukowej znajduje się relacja o zmaganiach Darwina z pytaniami o Boga, rzeczywistość i naturę Wszechświata. Hunter pokazuje, jak Darwin, nie mogąc pogodzić swojej koncepcji miłosiernego Boga z okrucieństwem, rozrzutnością i dylematami przyrody, opracował teodyceę nazywaną teorią […]

Miscellanea methodologica. Wybór tekstów Andrzeja Bronka SVD i Stanisława Majdańskiego

Prezentowany tom zawiera artykuły dwóch profesorów Katedry Metodologii Nauk na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II: Stanisława Majdańskiego i ks. Andrzeja Bronka, którzy przez wiele lat współpracowali ze sobą, przyjaźnili się, współkształtowali swoje myślenie i wspólnie pisali teksty. Obydwaj są kontynuatorami i współtwórcami tradycji metodologicznej KUL, stworzonej przez ks. prof. Stanisława Kamińskiego na Wydziale Filozofii w ramach Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, nazywanej też […]

Dwie Anny i filozofia. Rozmowy z Prof. Anną Latawiec i Prof. Anną Lemańską oraz wybór tekstów

Jestem filozofem przyrody, ponieważ usiłując poznawać środowisko przyrodnicze, rozpoczynam od wiedzy przyrodniczej i następnie staram się docierać do istoty struktur organizmów żywych, do istoty ich funkcjonowania. Do swoich badań wykorzystuję oczywiście metody filozoficzne, ale niezbędne jest przy tym uwzględnienie naukowo-przyrodniczego obrazu świata. (…) Jako filozofa przyrody interesuje mnie zwłaszcza tajemnica życia, a zatem filozofia przyrody ożywionej. Informacji […]

Marcin Czakon

Struktura matematyki – Marcin Czakon

Celem jaki stawiamy przed tą książką,jest chęć zrozumienia, co to znaczy, że matematyka jest nauką o strukturach. Osiągnięcie tego celu będzie zależało od zrozumienia tego, co kryje się pod pojęciem „struktury” w obrębie matematyki. Pierwszy sposób rozumienia pojęcia struktury matematycznej to struktura-jako-teoria, albo inaczej struktura teorii. Drugi ze sposobów rozumienia pojęcia struktury to struktura-jako-przedmiot, czyli obiekt badany przez matematykę. Próbując zrozumieć stanowisko strukturalistyczne w obrębie filozofii […]

Elementary Particle Physics. The Standard Theory

Elementary Particle Physics The Standard Theory John Iliopoulos and Theodore N. Tomaras Since the development of natural philosophy in Ancient Greece, scientists have been concerned with determining the nature of matter’s smallest constituents and the interactions among them. This textbook examines the question of the microscopic composition of matter through an […]

Roberta Boyle’a teoria nauk empirycznych

Przedstawiając dorobek Boyle’a — zarówno przyrodniczy, jak i filozoficzny — należy wskazać na szerszy kontekst: historyczny, społeczny i polityczny, ale przede wszystkim metodologiczny oraz epistemologiczny. Aby uchwycić i zrozumieć fenomen przemian zachodzących w siedemnastowiecznej wiedzy empirycznej oraz rolę Boyle’a w tym procesie, należy przyjrzeć się jego praktyce badawczej, teoretycznym, metodologicznym postulatom oraz mechanizmom ich wdrażania. Pozwoli to zilustrować genezę i proces kształtowania się nowożytnych nauk empirycznych oraz ukazać oryginalność dorobku Boyle’a.

Metafizyka. Współczesne wprowadzenie – Michael J. Loux

Metafizyka. Współczesne wprowadzenie Michaela J. Louxa jest podręcznikiem przeznaczonym dla studentów filozofii, który w sposób analityczny omawia następujące tematy z zakresu metafizyki: uniwersalia konkretne partykularia modalność przyczynowość czas trwanie w czasie realizm i antyrealizm Wydawnictwo KUL 2021 tłumaczenie Marcin Iwanicki   [tabs] [tab title=”Spis treści”] SPIS TREŚCI Od tłumacza   5 Wprowadzenie    13 Przegląd treści    13 Kilka […]

Opuszczone i odnalezione. Nowe topografie śmierci – Agnieszka Kaczmarek

Początek i koniec, życie i śmierć to figury, które z łatwością znajdujemy również w filozoficznej refleksji nad przyrodą. Świat przyrody to codzienne misterium życia i śmierci Seria Tempus fugit powstaje pod redakcją Dariusza Czaji. Zamysł serii wydawniczej wyrażają słowa zawarte na stronie Wydawnictwa Pasaże. Czas jest obsesją współczesności. Żyjemy w terrorze chwili. Przyspieszający czas zagarnia coraz większe obszary rzeczywistego. Książki publikowane […]

Ulepszanie poznawcze człowieka. Perspektywa filozoficzna

„Tematem przewodnim wszystkich tekstów jest problem ulepszania człowieka, ideowo mieszczący się w szeroko rozumianym nurcie transhumanizmu. Nurt ten postuluje celowe dążenie do poprawiania ludzkiej natury, choć owo poprawianie może być rozumiane bardzo odmiennie: od ograniczonych interwencji terapeutycznych, przez intensyfikowanie naturalnych cech o różnym charakterze (np. wydłużanie życia, ulepszanie zdolności kognitywnych), aż po dążenie do wykreowania jakościowo odmiennej podmiotowości, w jakichś […]

Honorata Korpikiewicz Wszechświat twoim domem. Kosmoekologia

Wszechświat twoim domem. Kosmoekologia – Honorata Korpikiewicz

Człowiek od tysiącleci poszukiwał w Niebie doskonałości, harmonii, symetrii. Doskonałe miały być ruchy i kształty ciał niebieskich, harmonijne rozmieszczenie ich orbit i harmonijne dźwięki, jakie wydawać miały przy obrotach. Harmonię odnajdywano także w ziemskim środowisku: w „miłych dla ucha” dźwiękach, symetrycznej budowie ciała ludzi i zwierząt, a także w świecie idei, geometrii i matematyce. Także współcześnie nie jesteśmy wolni od postrzegania harmonii; jawi się nam ona w poszukiwaniu reguł ruchu planet, piękna matematycznych konstrukcji i fizycznych teorii, w percepcji dzieł sztuki oraz w dążeniu do harmonijnej egzystencji człowieka w Świecie.

Problem ewolucji Świata w kierunku coraz większej różnorodności i złożoności został dostrzeżony znacznie później, chociaż za najwcześniejsze jego wskazanie należy uznać sformułowaną przez Konrada Rudnickiego i Michała Hellera prahinduską zasadę kosmologiczną. Z systemów filozoficznych podkreślić należy znaczenie opartej na pojęciu urozmaicenia (różnorodności), wciąż niedocenianej, relacyjnej teorii Gottfrieda Leibniza. Na różnorodność biologiczną bioróżnorodność zwrócono uwagę dopiero w końcu XX wieku, choć zadziwiał się tą własnością Przyrody już Karol Darwin. Bioróżnorodność ma ogromne znaczenie w ocenie stanu ziemskiego środowiska przyrodniczego i wskazuje na stopień jego degradacji.