Czym jest filozofia przyrody?
Filozofia przyrody (łac. philosophia naturalis, cosmologia) była pierwszym obszarem rozważań filozoficznych w starożytnej Grecji. Z czasem, tematyka filozoficznoprzyrodnicza stała się tylko jednym, choć bardzo istotnym, z działów filozofii. Filozofia przyrody jest również prekursorką nowożytnej nauki, która się z niej wyodrębniła i uniezależniła.
Początkowo filozofia przyrody zajmowała się wszystkimi zagadnieniami współczesnej nauki, rozpatrywanymi jednak najczęściej metodami filozoficznymi. Filozofia, rozumiana jako umiłowanie mądrości, wiązała się z dążeniem do zrozumienia funkcjonowania wszechświata. Miała ona wtedy jednak charakter spekulatywny i brakowało w niej rozwiniętej metodologii badań i rygoryzmu obserwacji. Stopniowo jednak empiryczne badanie rzeczywistości materialnej wyodrębniało się z głównego nurtu badań filozoficznych. W XVII w. nastąpiło rozdzielenie filozofii i nauki. Jeszcze do XIX wieku wielu naukowców było jednocześnie filozofami.
Współczesna filozofia przyrody
zajmuje się rozważaniami nad rzeczywistością materialną, opierając się o dorobek nauk empirycznych, uwzględniając ich metodologię i historię nauki. Podejmuje również problemy pomijane przez nauki empiryczne lub też zajmuje holistyczne stanowisko wobec człowieka i natury.
Od filozofii przyrody należy też odróżnić filozofię nauki, która za swój przedmiot bierze samą naukę, a nie przyrodę. Filozoficzna refleksja nad nauką obejmuje jej krytykę i analizę jej metod badawczych, a także badanie języka nauki.
Zagadnienia występujące we współczesnej filozofii przyrody:
- problem elementarnych składników materii;
- natura czasu;
- natura przestrzeni;
- problemy nieskończoności czasu i przestrzeni;
- problemy prawidłowości zachodzących w przyrodzie, przyczynowości, determinizmu i indeterminizmu;
- istota życia, jego geneza i ewolucja;
- problem świadomości;
- problem matematyczności przyrody;
- podstawowe założenia filozoficzne nauk empirycznych;
- filozoficzne interpretacje teorii naukowych.
Książki, czasopisma, artykuły, blogi
Warsztaty, wykłady, seminaria
Ostatnie aktualności
Fizyka a doświadczenie potoczne – Andrzej Łukasik
Instytut Filozofii KUL oraz Instytut Psychologii KUL zapraszają do udziału w Seminarium z antropologii porównawczej. W roku akademickim 2024/25 tematem przewodnim jest myślenie zdroworozsądkowe i ontologie potoczne ujęte z perspektywy kognitywistycznej i psychologicznej. Kolejne spotkanie odbędzie się 18 grudnia 2024 r. o godz. 17:00. Pan dr hab. Andrzej Łukasik (IF UMCS) wygłosi referat pt. Fizyka a doświadczenie potoczne. Spotkanie odbędzie się online na platformie MS […]
Koncepcja nauki Philipa Kitchera – Anna Starościc
Przedmiotem prezentowanej pracy jest rekonstrukcja koncepcji nauki Philipa Stuarta Kitchera, znanego amerykańskiego filozofa, John Dewey Professor w Columbia University, przed laty prezesa American Philosophical Association. Użyteczność niniejszego studium wynika bodaj najbardziej ze stylu pisarstwa Kitchera, który uprawia ją programowo w sposób „nomadyczny”, nie tylko śledząc dynamikę współczesnej problematyki metanaukowej, ale też sprawnie podążając za jej rozwojem. Krytyczna recepcja zapewnia jego […]
Od Kopernika do kwantowej grawitacji. Debata Kopernikańska w Toruniu
Międzynarodowe Centrum Badań Kopernikańskich serdecznie zaprasza na Debatę Kopernikańską pt. „Od Kopernika do kwantowej grawitacji”, która odbędzie się 6 grudnia 2024 r. o godz. 17:00 w Sali Mieszczańskiej Muzeum Okręgowego w Toruniu. Wybitni uczeni będą dyskutowali o kluczowych momentach w badaniach wszechświata – od heliocentrycznej wizji świata według Mikołaja Kopernika po najnowsze koncepcje mechaniki kwantowej i teorii grawitacji. Inspiracją do rozmów będą idee obecne w dziele […]
Nasza działalność
XV Warsztaty Filozofii Przyrody
- Fizyka a doświadczenie potoczne – Andrzej Łukasik - 16 grudnia 2024
- Koncepcja nauki Philipa Kitchera – Anna Starościc - 6 grudnia 2024
- Od Kopernika do kwantowej grawitacji. Debata Kopernikańska w Toruniu - 5 grudnia 2024