Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (EPUB OPEN ACCESS)

Słownik języka polskiego PWN odnotowuje m.in. trzy znaczenia słowa „fenomen”: (1) rzadkie, niezwykłe zjawisko; (2) osoba wyjątkowa, niezwykle uzdolniona; (3) fakt empiryczny będący punktem wyjścia badań naukowych. W tytule nie chodzi o „fenomen” w sensie drugim, chociaż do Szkoły Lwowsko-Warszawskiej należało wiele osób wyjątkowych i niezwykle uzdolnionych, do których z powodzeniem można odnosić słowo „fenomen” w tym sensie. Tytułowy zwrot „Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej” sygnalizuje natomiast, z jednej strony, że książka zdaje sprawę z badań naukowych nad pewnym złożonym „faktem empirycznym” – nad pewną formacją intelektualną wraz z jej dorobkiem. Z drugiej strony tytuł wskazuje na rzadkość i niezwykłość Szkoły: to, że była ona fenomenem nie tylko w dziejach Polski, lecz także w dziejach kultury in toto.

Oto kilka faktów, które się na fenomen Szkoły – w tym drugim sensie – składają.

Za początek Szkoły przyjmuje się rok 1895, kiedy jej założyciel, Kazimierz Twardowski, przybył z Wiednia do Lwowa i już wkrótce wypromował pierwszych doktorów. Wśród wychowanków (doktorantów) Twardowskiego było ponad dwudziestu przyszłych profesorów tytularnych, którzy w dwudziestoleciu międzywojennym zajęli większość katedr filozofii, logiki i psychologii, ale oddziałali także na inne dyscypliny – takie jak literaturoznawstwo, muzykologia, filologia klasyczna etc.

Twardowski zmarł w 1938 roku, a za koniec Szkoły niektórzy przyjmują rok 1939 – istotnie II wojna światowa spowodowała spustoszenie w szeregach przedstawicieli Szkoły, a jeszcze silniejszy cios stanowił dla niej okres stalinizmu. Jednakże Kilka wybitnych postaci Szkoły – takich jak Kazimierz Ajdukiewicz, Tadeusz Czeżowski, Izydora Dąmbska, Tadeusz Kotarbiński, Stefan Swieżawski czy Władysław Tatarkiewicz – działało jeszcze wiele lat po wojnie, wychowując kolejne pokolenia w duchu właściwego Szkole antyirracjonalizmu. Wielu spośród autorów tekstów do niniejszego tomu to przedstawiciele młodszych pokoleń Szkoły Lwowsko-Warszawskiej sensu largo.

Spoiwem Szkoły był nie pewien zespół idei, który wyznawaliby jej członkowie, lecz pewne postulaty metodologiczne oraz pewien zestaw wartości, które były w Szkole akceptowane przez kolejne pokolenia. O tych postulatach metodologicznych i o tym zestawie wartości mówią szczegółowo autorzy tekstów tu zamieszczonych.

Ogromnemu wpływowi Szkoły na kulturę polską towarzyszyła recepcja wyników osiąganych przez jej członków za granicą. Naszym „towarem eksportowym” była szeroko rozumiana logika (logiki wielowartościowe i metalogika Łukasiewicza, gramatyka kategorialna Ajdukiewicza, koncepcja prawdy Tarskiego). Wiele osiągnięć członków Szkoły w innych dziedzinach zagranica odkrywa dla siebie dopiero dziś i wyniki te budzą podziw u tych, którzy się z nimi stykają. Ideą stojącą za powstaniem „Fenomenu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej” była chęć ukazania Szkoły w jak najszerszej perspektywie, także przez pryzmat mniej znanych, choć ważnych postaci i osiągnięć.

Ze wstępu

Red.: Anna Brożek, Alicja Chybińska
Wydawca: Wydawnictwo Academicon
Miejsce i rok wydania: Lublin 2016
Stron: 430

Spis treści

Wstęp

Część pierwsza: Rozprawy

• Bogusław Wolniewicz – Mój obraz Szkoły lwowsko-warszawskiej » 13
• Peter Simons – Filozofia logiczna, antyirracjonalizm i równość płci. Trzy atuty Oświecenia lwowsko-warszawskiego » 21
• Jan Woleński – Jak mówić o historii filozofii analitycznej? » 37
• Witold Marciszewski – Kwestia unaukowienia racjonalizmu przez logikę matematyczną.a logistyczny antyirracjonalizm Szkoły Lwowsko-Warszawskiej » 57
• Teresa Rzepa – Kazimierz Twardowski i psychologiczna Szkoła Lwowska » 87
• Ryszard Kleszcz – Antyirracjonalizm Szkoły Lwowsko-Warszawskiej » 111
• Stepan Ivanyk – Dlaczego istnieje filozofia polska, a nie istnieje filozofia ukraińska? » 127

Część druga: Archiwalia

• Kazimierz Ajdukiewicz – Logistyczny antyirracjonalizm w Polsce » 145
• Kazimierz Ajdukiewicz – Przemówienie powitalne delegacji polskiej na Międzynarodowym Kongresie Filozofii Naukowej w Sorbonie w roku 1935 » 157
• Zygmunt Zawirski – Wrażenia z I Międzynarodowego Kongresu Filozofii Naukowej » 161
• Ernest Nagel – Wrażenia i oceny dotyczące europejskiej filozofii analitycznej (fragmenty) » 177
• Heinrich Scholz – Mowa i myślenie. Komunikat o nowych wspólnych celach badań podstawowych prowadzonych w Polsce i Niemczech » 191
• Zbigniew Jordan – Rozwój logiki matematycznej i pozytywizmu logicznego w Polsce w okresie międzywojennym (fragmenty) » 223
• Jan Łukasiewicz – [Warszawska Szkoła Logiczna] » 233
• Izydora Dąmbska – Franciszek Brentano a polska myśl filozoficzna. Kazimierz Twardowski i jego szkoła » 239

Część trzecia: Wywiady

• O miejscu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej w historii filozofii. Rozmowa z Marią van der Schaar » 255
• O tradycji Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Rozmowa z Władysławem Stróżewskim » 263
• O logice i filozofii w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. W 30 lat po publikacji Filozoficznej szkoły lwowsko-warszawskiej. Rozmowa z Janem Woleńskim » 273
• O filozofii logiki i matematyki w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Rozmowa z Romanem Murawskim » 285
• O psychologii w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Rozmowa z Ryszardem Stachowskim » 303
• O patriotyzmie, świecie wartości i… kobietach w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Rozmowa z Dariuszem Łukasiewiczem » 321
• O działalności pedagogicznej Kazimierza Twardowskiego. Rozmowa z Ryszardem Kleszczem » 337
• O etosie naukowca w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Rozmowa z Piotrem Gutowskim » 351
• O Archiwum Kazimierza Twardowskiego. Rozmowa z Łukaszem Ratajczakiem » 363
• O osiągnięciach Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Rozmowa z Jackiem Jadackim » 371
• Witold Marciszewski – Jak się znalazłem w kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej za sprawą Kazimierza Ajdukiewicza, Katedry Logiki UW i środowiska filozoficznego KUL » 379
• Szkoła Lwowsko-Warszawska – tablice synchronistyczne XX wieku » 395

Indeks nazwisk » 441
Wykaz ilustracji » 451

Kliknij na grafikę poniżej, aby pobrać plik pdf książki