Czym jest nauka? Jak oddzielić to, co naukowe, od pseudonauki? Jakie są najważniejsze współczesne stanowiska w kwestii metodologii nauk empirycznych?
Wykłady otwiera opowieść o pierwszych badaniach naukowych, prowadzonych przez starożytnych Greków, potem przez uczonych świata islamu, a wreszcie w Europie od XVII w. poczynając. Po nich następuje krótkie wprowadzenie do najważniejszych nurtów teorii poznania: racjonalizmu, empiryzmu, a przede wszystkim kantyzmu. Rewolucje relatywistyczna i kwantowa w fizyce sfalsyfikowały kantyzm i zmusiły do prac nad zbudowaniem filozofii poznania naukowego, która by obejmowała i wyjaśniała tego rodzaju zmiany w myśleniu. Następnie Wykładowca we w miarę przystępny sposób omawia podstawy najważniejszych systemów filozofii nauki XX w.
Kurs zrealizowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” w latach 2016-2019.
Program
- Wprowadzenie do kursu
- Prehistoria nauki
- Narodziny nauki nowożytnej
- Wielkie nurty w teorii poznania, a zwłaszcza kantyzm
- Przewroty w geometrii, fizyce i logice
- Empiryści logiczni o nauce i metafizyce
- Falsyfikacjonizm Karla R. Poppera
- Thomas S. Kuhn o rewolucjach naukowych cz. 1
- Thomas S. Kuhn o rewolucjach naukowych cz. 2
- Metodologia naukowych programów badawczych Imre Lakatosa
- Anarchizm metodologiczny Paula K. Feyerabenda
- Egzamin
Kurs prowadzi prof. dr hab. Wojciech Sady
Profesor filozofii, nauczyciel akademicki. W latach 2010-2014 ogłosił trzy tomy z serii Dzieje religii, filozofii i nauki (o podtytułach: I. Od Talesa z Miletu do Mahometa; II. Od Eriugeny do Mikołaja z Kuzy; III. Od Pico della Mirandoli do Miguela Serveta). Wprowadzenie do wielkich systemów filozofii nauki XX w. zawarł w książce Spór o racjonalność naukową: od Poincarégo do Laudana (wyd. rozsz. 2013). Stara się propagować filozofię nauki Ludwika Flecka, m.in. napisał hasło o nim w The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Kończy obecnie pracę nad książką Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce. Strona domowa: sady.up.krakow.pl., a na niej lista najważniejszych wydarzeń w dziejach religii, filozofii i nauki, a także antologie tekstów.
- Fizyka a doświadczenie potoczne – Andrzej Łukasik - 16 grudnia 2024
- Koncepcja nauki Philipa Kitchera – Anna Starościc - 6 grudnia 2024
- Od Kopernika do kwantowej grawitacji. Debata Kopernikańska w Toruniu - 5 grudnia 2024
