Inteligentny projekt w przyrodzie – iluzja czy rzeczywistość?

Debata: inteligentny projekt w przyrodzie – iluzja czy rzeczywistość?

Inteligentny projekt w przyrodzie: iluzja czy rzeczywistość? Odpowiedź na to pytanie od dawna intryguje uczonych. W roku 1859 ukazała się książka Karola Darwina O powstawaniu gatunków, której treść wskazuje, że cały świat przyrody ożywionej jest wynikiem działania czysto naturalistycznego procesu ewolucji napędzanej przez dobór naturalny, który działa na podstawie przypadkowej zmienności. Opinia Darwina, zgodnie z którą projekt w przyrodzie jest tylko pozorny, nadal jest powszechna w nauce. Znany ewolucjonista i popularyzator darwinizmu Richard Dawkins napisał w książce Ślepy zegarmistrz, że „biologia zajmuje się obiektami złożonymi, tworzącymi wrażenie celowego zamysłu”.

Czy rzeczywiście mamy do czynienia jedynie z wrażeniem celowego zamysłu struktur przyrodniczych? Wśród uczonych coraz częściej pojawiają się opinie, że projekt w przyrodzie nie jest pozorny, lecz jest to naukowo wykrywalna cecha struktur przyrodniczych. Tego rodzaju opinie głoszą zwolennicy teorii inteligentnego projektu. Zgodnie z tym ujęciem mamy do dyspozycji pewne kryteria, które pozwalają rozstrzygnąć, czy dana struktura powstała przypadkowo, czy też jest efektem projektu. Teoretycy projektu podkreślają, że praktyka rozpoznawania projektu jest powszechnie stosowana w różnych dziedzinach nauki (np. w archeologii) i jeżeli odnosi ona tam sukcesy, to dlaczego nie podjąć próby naukowego wykrycia projektu w przyrodzie?

Zapraszamy na niezwykłą debatę, w której wezmą udział krytycy teorii inteligentnego projektu – filozof biologii Michael Ruse i paleobiolog Małgorzata Moczydłowska-Vidal, oraz zwolennicy tego ujęcia – biochemik Michael J. Behe i biolog ewolucyjny Richard Sternberg.

• Termin: 2 czerwca 2023 roku, godzina 18:00
• Organizator: Fundacja En Arche
• Miejsce: DoubleTree by Hilton, Kraków, ul. Dąbska 5
• Strona wydarzenia: https://debata.enarche.pl/

Prelegenci:

Michael Ruse jest amerykańskim filozofem specjalizującym się w filozofii biologii, historii nauki (zwłaszcza ewolucjonizmu) i sporze ewolucjonizmu z kreacjonizmem. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Bristolskim zdobył tytuł licencjata filozofii i matematyki, a tytuł magistra filozofii na Uniwersytecie McMastera. Następnie wrócił na Uniwersytet Bristolski, gdzie uzyskał stopień doktora. W latach 1974–2000 pracował na stanowisku profesora zwyczajnego filozofii na Uniwersytecie w Guelph. Był członkiem Royal Society of Canada i Amerykańskiego Towarzystwa na rzecz Rozwoju Nauki. Wykładał na licznych uczelniach jako profesor wizytujący, a także był członkiem różnych towarzystw naukowych i zdobywcą wielu grantów. Uczony jest autorem licznych publikacji, między innymi: The Philosophy of Biology [Filozofia biologii]; Sociobiology: Sense or Nonsense? [Socjobiologia. Sens czy nonsens?]; The Darwinian Revolution: Science Red in Tooth and Claw [Darwinowska rewolucja. Nauka w poważnych tarapatach]; Darwinism Defended: A Guide to the Evolution Controversies [Darwinizm obroniony. Przewodnik po kontrowersjach ewolucjonizmu]; Taking Darwin Seriously: A Naturalistic Approach to Philosophy [Darwin na serio. Naturalistyczne podejście do filozofii]; But Is It Science? The Philosophical Question in the Creation/Evolution Controversy [Czy to jeszcze jest nauka? Filozoficzne rozważania nad sporem ewolucjonizmu z kreacjonizmem] i Monad to Man: The Concept of Progress in Evolutionary Biology [Od monady do człowieka. Ujęcie progresu w biologii ewolucyjnej]; Can a Darwinian Be a Christian? The Relationship Between Science and Religion [Czy darwinista może być chrześcijaninem? Relacja między nauką a religią]. Założył czasopismo Biology and Philosophy, a obecnie należy do zespołów redakcyjnych wielu renomowanych czasopism. Ruse jest znany szerszej publiczności z wystąpień w licznych programach telewizyjnych, między innymi w Firing Line. Był także biegłym powołanym przez ACLU [American Civil Liberties Union] w czasie rozprawy w Arkansas w 1981 roku, podczas której unieważniono prawo dotyczące nauczania teorii stworzenia.

Małgorzata Moczydłowska-Vidal jest szwedzkim paleobiologiem polskiego pochodzenia i profesorem mikropaleontologii na Uniwersytecie w Uppsali. Ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim, po których uzyskała tytuł magistra (1975), następnie otrzymała stopień doktora na Lunds Universitet (1975), stopień doktora habilitowanego i tytuł profesora na Uppsala Universitet (odpowiednio w latach 1992 i 2001). W latach 1986–1987 prowadziła badania w Center for the Study of Evolution and the Origin of Life – ośrodek naukowy należący do University of California (Los Angeles). W latach 1993–1994 odbyła też staż podoktorski na Harvard University (Cambridge, MA). Prowadziła także badania w ramach licznych programów stypendialnych na zagranicznych uczelniach.

Od 1991 roku dzieliła czas na badania, promocje stopni naukowych, oraz na wykłady na Uppsala Universitet. Prowadziła zajęcia głównie z paleobiologii, wczesnego rozwoju życia na Ziemi, mikropaleontologii i astrobiologii. Przedmiotem jej zainteresowań są głównie mikroskamieniałości organiczne, które reprezentują morskie fotosyntetyzujące bakterie i glony. W procesie fotosyntezy te mikroby wytwarzały materie organiczną (własny pokarm i pokarm dla innych organizmów), jak również wydzielały wolny tlen, który uwolniony do atmosfery wymusił oddychanie tlenowe. W tym trwającym setki milionów lat procesie mikroby zaczęły funkcjonować w środowisku tlenowym, co zapoczątkowało ewolucję zwierząt prowadzą do powstania naszego gatunku. Wykorzystane w badaniach próbki paleontologiczne pochodziły z Polski, krajów skandynawskich, Półwyspu Iberyjskiego, Syberii i innych regionów w Rosji, oraz z Chin. Wyniki tych badań przyczyniły się do ustalenia powszechnie zaakceptowanego przez International Union of Geological Sciences wzorca geologicznej skali czasu.

Współpraca z licznymi naukowcami w interdyscyplinarnych programach badawczych skierowała uwagę prof. Moczydłowskiej-Vidal na zagadnienia związane z ewolucją środowiska, a szczególnie na środowiskowe uwarunkowania biologiczno-geochemiczne. Jest autorką ponad stu artykułów w naukowych w recenzowanych czasopismach i czterech monografii.

Badane mikroskamieniałości liczących od 1.9 do 0.5 miliarda lat ukazują biochronologię, czyli sekwencje przeszłych wydarzeń biologicznych, która dokumentuje skale czasu i znaczenie zmian ewolucyjnych, ich trwanie i tempo ewolucji. Ogromna liczba świadectw mikroorganicznych i geochemicznych umożliwia sformułowanie zasadnych podstaw do interpretacji teorii ewolucji. Paleobiologia nie jest tylko rodzajem historycznej i ewolucyjnej nauki o życiu, ale również wstępem do szybko rozwijającej się astrobiologii. Aby wiedzieć, jak rozpoznać oznaki życia w kosmosie, musimy wiedzieć, jak powstało i ewoluowało życie na Ziemi. Być może kiedyś odkryjemy również skamieniałości na innych planetach.

Michael J. Behe jest amerykańskim biochemikiem. Ukończył studia na Uniwersytecie Drexela w Filadelfii w 1974 roku, po których uzyskał tytuł licencjata z chemii. Następnie studiował biochemię na Uniwersytecie Pensylwanii, gdzie w 1978 roku zdobył tytuł doktora. Jego dysertacja doktorska dotyczyła anemii sierpowatej. W latach 1978–1982 odbył staż podoktorski w Narodowym Instytucie Zdrowia, gdzie zajmował się strukturą DNA. W latach 1982–1985 był adiunktem na Wydziale Chemii w Queens College w Nowym Jorku. W 1985 roku przeniósł się do Lehigh University, gdzie został zatrudniony na stanowisku profesora biochemii i gdzie pracuje do dziś. Behe jest autorem ponad czterdziestu specjalistycznych artykułów. Napisał także kilka książek, z których najbardziej znana jest Czarna skrzynka Darwina. Biochemiczne wyzwanie dla ewolucjonizmu. Uczony twierdzi, że najlepszym wyjaśnieniem układów ożywionych na poziomie molekularnym jest hipoteza inteligentnego projektu. Recenzje książki Czarna skrzynka Darwina ukazywały się na łamach New York Times, Nature, Philosophy of Science oraz Christianity Today. Na temat tej pracy powstało ponad osiemdziesiąt publikacji, doczekała się ona także przekładu na osiem języków.

Richard Sternberg jest amerykańskim biologiem ewolucyjnym specjalizującym się w badaniach genów, homologii morfologicznych i informacji zawartej w genomie. Posiada doktorat z biologii molekularnej uzyskany na Florida International University, a także doktorat w dziedzinie teorii systemów (biologii teoretycznej), który obronił na Binghamton University. W latach 1999–2001 odbył staże podoktorskie na Wydziale Zoologii Bezkręgowców Narodowego Muzeum Historii Naturalnej i w Narodowym Instytucie Zdrowia. W latach 2001–2007 pracował w National Center for Biotechnology Information oraz jako asystent naukowy w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej. Obecnie pracuje w Biologic Institute (ośrodek należący do Discovery Institute). W latach 2001–2004 był także redaktorem naczelnym Proceedings of the Biological Society of Washington oraz współredaktorem International Journal of General Systems. Publikował w renomowanych czasopismach, takich jak Genetica, Evolutionary Theory, Journal of Comparative Biology, Crustacean Research, Journal of Natural History, Journal of Morphology, Journal of Biological Systems oraz w Annals of the New York Academy of Sciences.