Prezentowany tom zawiera artykuły dwóch profesorów Katedry Metodologii Nauk na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II: Stanisława Majdańskiego i ks. Andrzeja Bronka, którzy przez wiele lat współpracowali ze sobą, przyjaźnili się, współkształtowali swoje myślenie i wspólnie pisali teksty. Obydwaj są kontynuatorami i współtwórcami tradycji metodologicznej KUL, stworzonej przez ks. prof. Stanisława Kamińskiego na Wydziale Filozofii w ramach Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, nazywanej też Lubelską Szkołą Filozofii Klasycznej.

Publikacja została przygotowana z intencją utrwalenia dorobku Wydziału i Szkoły, realizowanego przez dwóch ważnych jej przedstawicieli, należących do jej starszego pokolenia. Publikując tom chcieliśmy zebrać w jednej książce i zachować teksty, które ukazały się w różnych, często niszowych miejscach, gdzie rozproszone giną, nie mając szansy na szerszą recepcję. Zebrane razem tworzą swoistą nową jakość, syntezę wspólnych osiągnięć obydwu autorów, pozwalającą zaprezentować i wyakcentować to, co w dorobku Wydziału Filozofii i Szkoły było ważne, oryginalne i niepowtarzalne.

Miscellanea methodologica. Wybór tekstów Andrzeja Bronka SVD i Stanisława Majdańskiego

red. Anna Starościc
ISBN: 978-83-8061-888-6
Stron: 480
Rok wydania: 2020
Wydawnictwo KUL, Lublin

[tabs]
[tab title=”Spis treści”]

Spis treści

• Monika Walczak, Agnieszka Lekka-Kowalik, Opera selecta: nauczyciele, inspiratorzy, przyjaciele | 7
• A. Bronk, S. Majdański, Filozoficzne ujęzykowienie bycia: uwagi o języku filozofii (1980) | 23
• A. Bronk, S. Majdański, Der „Heidegger-Strich”. Bemerkungen zur Sprache der Philosophie (1985) | 51
• A. Bronk, S. Majdański, Klasyczność filozofii klasycznej (1991-1992) | 79
• A. Bronk, S. Majdański, Logika i wiara. Intelektualne prowokacje prof. Józefa M. Bocheńskiego OP (1992) | 107
• A. Bronk, S. Majdański, Kategoria dziejowości w hermeneutyce i w filozofii klasycznej (1994) | 121
• A. Bronk, S. Majdański, Kategoria opisu: dynamika znaczeń (analiza hermeneutyczna) (1995) | 139
• A. Bronk, S. Majdański, Filozofia w życiu człowieka (w nawiązaniu do idei ks. prof. Stanisława Kamińskiego) (1997) | 175
• A. Bronk, S. Majdański, Stanisław Kamiński. Filozof, metodolog i historyk nauki (1999) | 185
• A. Bronk, S. Majdański, Filozofowanie w kontekście języka: refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej (2004) | 203
• A. Bronk, S. Majdański, Teologia – próba metodologiczno-epistemologicznej charakterystyki (2006) | 221
• A. Bronk, S. Majdański, Kłopoty z porządkowaniem nauk: perspektywa naukoznawcza (2009) | 255
• A. Bronk, S. Majdański, Metodologia nauk: jej zadania i potrzeby wczoraj i dziś (2010) | 277
• A. Bronk, Spór o postmodernizm (1998) | 291
• A. Bronk, Odpowiedzialność uczonych: uwagi metodologa (2009) | 345
• A. Bronk, Czym zajmuje się filozofia religii? (2010) | 355
• S. Majdański, Nota o potrzebie uniwersyteckiego naukoznawstwa i nie tylko (z refleksji metanaukoznawczych) (2007) | 377
• S. Majdański, Szkic o logice ogólnej i usługowej, czyli o zespole dyscyplin logicznych (2008) | 393
• S. Majdański, W stronę uniwersytetu, filozofii i kultury – w nawiązaniu do MieczysławaKrąpca i innych mistrzów (2014) | 415
• Wykaz skrótów | 445
• Bibliografia | 447
  • Bibliografia prac Andrzeja Bronka | 447
  • Bibliografia prac Stanisława Majdańskiego | 464
• Indeks osób | 473

[/tab]
[tab title=”Opera selecta”]

Opera selecta: nauczyciele, inspiratorzy, przyjaciele

Prezentowany tom zawiera artykuły dwóch profesorów Katedry Metodologii Nauk na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II: Stanisława Majdańskiego i ks. Andrzeja Bronka, którzy przez wiele lat współpracowali ze sobą, przyjaźnili się, współkształtowali swoje myślenie i wspólnie pisali teksty. Obydwaj są kontynuatorami i współtwórcami tradycji metodologicznej KUL, stworzonej przez ks. prof. Stanisława Kamińskiego na Wydziale Filozofii w ramach Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, nazywanej też Lubelską Szkołą Filozofii Klasycznej. Publikacja została przygotowana z intencją utrwalenia dorobku Wydziału i Szkoły, realizowanego przez dwóch ważnych jej przedstawicieli, należących do jej starszego pokolenia. Publikując tom chcieliśmy zebrać w jednej książce i zachować teksty, które ukazały się w różnych, często niszowych miejscach, gdzie rozproszone giną, nie mając szansy na szerszą recepcję. Zebrane razem tworzą swoistą nową jakość, syntezę wspólnych osiągnięć obydwu autorów, pozwalającą zaprezentować i wyakcentować to, co w dorobku Wydziału Filozofii i Szkoły było ważne, oryginalne i niepowtarzalne.

Dr Stanisław Majdański (ur. 1935) związany jest ze środowiskiem filozoficznym KUL od 1952 r., najpierw jako student, a od 1957 r. jako nauczyciel akademicki zatrudniony w Katedrze Metodologii Nauk na Wydziale Filozofii do 2010 r., kiedy przeszedł na emeryturę. Pozostaje nadal w żywych związkach z KUL, macierzystym Wydziałem i Katedrą. Trwają aktualnie w KUL przygotowywania do odnowienia jego doktoratu, obronionego w 1968 r. pod kierunkiem Kamińskiego (recenzenci: Mieczysław A. Krąpiec, Izydora Dąmbska), opublikowanego książkowo pt. Problemy asercji zdaniowej. Szkice pragmatyczne (Lublin: TN KUL 1972). Jest autorem około 50 artykułów, recenzji naukowych, recenzji na różne stopnie naukowe, wydawniczych i opinii doradczych. Pełna bibliografia opublikowanych prac Majdańskiego zamieszczona została w tym tomie.

Zainteresowania Majdańskiego dotyczą zwłaszcza metalogicznych i metafilozoficznych zagadnień z pogranicza logiki i filozofii, w tym podstaw i zastosowań logiki i filozofii, podstaw filozoficznych logiki i logicznych filozofii (w nawiązaniu do przedwojennego, polskiego programu zastosowania logiki do zagadnień filozoficznych). W swych badaniach łączy podejście semiotyczne z oryginalną wrażliwością i jedyną w swoim rodzaju kreatywnością językową oraz z myśleniem kombinatorycznym paletami możliwości. Uprawia filozofię, z jednej strony z wyraźnym odniesieniem do języka, tj. sięgając do świata metaforycznych i pierwotnych znaczeń językowych (Martin Heidegger) oraz uwzględniając wynikające stąd pojęciowe komplikacje, związane m.in. z podkreślaną przez siebie zmiennością i elastycznością czy wręcz „przewrotnością pojęć filozoficznych, często z dokładnością do sprzeczności”, z drugiej strony nawiązuje do maksymalistycznych, metafizycznych ambicji filozofii klasycznej w duchu Lubelskiej Szkoły Filozoficznej.

Publikacje i osiągnięcia Majdańskiego mieszczą się w kilku obszarach problemowych. Jednym z nich jest problematyka semiotyczna i pragmatyczna w centralnej monografii, Problemy asercji zdaniowej. Szkice pragmatyczne (Lublin: TN KUL 1972), oraz w artykułach, w których przeprowadza autorskie analizy dotyczące zdania-sądu, przeświadczenia, przekonania, dyskursu, struktury tematyczno-rematycznej wypowiedzi zdaniowych i jej przeniesienia na odpowiedniki logiczno-zdaniowe, wypowiedzi pierwszoosobowych i modalnych, wartości logicznych, języka logiki, notacji logicznych, psychologizmu i logicyzmu oraz fenomenu dyskusji. W monografii widoczne są typowe, podejmowane przez Majdańskiego zagadnienia, jego oryginalny styl myślenia, pokazywania komplikacji przy rozwiązywaniu problemów i językowej artykulacji. Opracowuje niełatwą problematykę asercji rozumianej jako kategoria pragmatyczna, podejmując równocześnie, świadomie, chociaż niejako przy okazji, szereg fundamentalnych problemów logiki i filozofii. W tamtych czasach jego badania pragmatyczne stanowiły novum, gdyż pragmatyka znajdowała się u początków rozwoju w przeciwieństwie do ugruntowanej już syntaktyki i semantyki. Także zainteresowania Majdańskiego semiotyką są pionierskie i wyprzedzają badania semiotyczne prowadzone w polskim środowisku logiczno-filozoficznym. Jest prekursorem i inspiratorem badań, prowadzonych nie tylko przez filozofów czy logików, ale także przedstawicieli innych nauk humanistycznych czy społecznych (psychologów).

Chociaż tematyka monografii jest zogniskowana wokół problematyki asercji, podejmuje równolegle problemy natury logiki w kontekście nauk pokrewnych, sympatyzując z ujęciami formalnymi, lecz interpretowalnymi treściowo, przedmiotowo, nawiązując tym samym do idei logiki filozoficznej, epistemicznej, zwłaszcza pragmatycznej, w tym głównie do koncepcji logiki i metodologii pragmatycznej Kazimierza Ajdukiewicza oraz pragmatyki Charlesa W. Morrisa, Rudolfa Carnapa i Richarda M. Martina. Dokonuje namysłu nad relacją logika – psychologia (i sąsiednie dziedziny) oraz nad opozycją psychologizm – antypsychologizm, próbując dokonać „dezabsolutyzacji jednostronności antypsychologistycznej krytyki” w odniesieniu do podstaw logiki i akcentując bliskie związki logiki i psychologii widoczne m. in. właśnie na przykładzie kategorii asercji. Przekraczanie granic, pokazywanie, że są one umowne, dostrzeganie, że w każdym pojęciu, tezie czy problemie zawarte są potencjalnie elementy jego opozycji, które pozwalają je w przekroju historycznym znaczeniowo modyfikować „z dokładnością do sprzeczności”, jest zasadniczym rysem postawy intelektualnej Majdańskiego.

W logice Majdański opowiada się za priorytetem semiotyki, a w semiotyce – pragmatyki. Stąd, jak sądzi, blisko już do psychologii i psychologizmu, a następnie do filozoficznej problematyki podmiotu i podmiotowości oraz kulturowo-osobowej perspektywy i językowo-humanistycznego obrazu świata Monografia uszczegóławia i rozwija wybrane problemy semiotyczne: kontekstową analizę asercji (wypowiedzi o charakterze asertywnym), aplikację pojęcia asercji do pragmatycznego podbudowania logiki zdań, eksplikację „pojęcia asercji elementami pragmatycznej interpretacji odnajdywanymi głównie u źródeł i podstaw (w tym semiotyczno-metodologicznych) współczesnych rachunków zdaniowych u danych autorów, zarówno w zakresie teorii, jak i praktyki”, wykorzystania funktora aktywności asercyjnej „do opisu pragmatycznego przekroju dynamicznie wziętej aktywności dyskusjonalnej ujętej predykatem dialogiczno-opozycjonalnego sporu”^[1], zorientowaną humanistycznie i filozoficznie refleksję nad wybranymi aspektami relacji pragmatycznej aktywności rozumienia do asercji rozumianej jako uznawanie.

W Słowie wstępnym do swej publikacji dr Majdański stwierdza, że kieruje tę publikację zwłaszcza do przedstawicieli tzw. filozofii klasycznej – to on zresztą ukuł to pojęcie, które z czasem zaczęto używać na określenie Lubelskiej Szkoły Filozofii Klasycznej. Filozofia ta jako akceptująca, ale i krytyczna analiza filozofii i metafilozofii uprawianej na Wydziale Filozofii KUL, stanowi kolejny obszar problemowy publikacji Majdańskiego. Jako krytyczny czytelnik filozoficznego dorobku Wydziału Filozofii i Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, pozostaje w dyskusji z jej twórcami, Jerzym Kalinowskim, Kamińskim, Stefanem Swieżawskim, Krąpcem. Tematyka jego spekulatywnych, metafilozoficznych artykułów obejmuje zagadnienia metodologii metafizyki: metafizyka – ontologia, realizm, intuicja – dyskurs, transcendentalia – pryncypia, konwertybilia i reduplikatywy, uniwersalia, a także dynamikę filozofowania, w tym kontrolowaną „przewrotność filozoficznych pojęć”, klasycyzację i deklasycyzację w logice i w filozofii oraz filozofowanie z odniesieniem do języka i podmiotu poznającego. Uszczegóławia oraz problematyzuje w sposób jedyny w swoim rodzaju idee, zarysowane jedynie przez twórców Szkoły Lubelskiej. Nawiązuje przy tym do myśli Jana F. Drewnowskiego, zwłaszcza jego programu precyzacji filozofii klasycznej, a także szerzej do przedwojennej polskiej tradycji i programu zastosowań logiki do zagadnień filozoficznych.

Ważne publikacje Majdański poświęca – deskryptywnie, ale i projektująco – historii Wydziału Filozofii i Lubelskiej Szkoły Filozoficznej oraz ogólniejszej refleksji nad jej podejściem i dorobkiem w kontekście idei uniwersytetu, w tym uniwersytetu katolickiego Stopniowo poszerza krąg swych zainteresowań: od namysłu nad metodologią i logiką uprawianą na Wydziale Filozofii KUL, zwłaszcza dorobkiem Kamińskiego, przez refleksję nad filozofią uprawianą w KUL w kontekście instytucjonalnej struktury Wydziału Filozofii i uniwersytetu, aż po namysł nad miejscem studium logiki w kształceniu uniwersyteckim oraz nad współczesnym modelem uniwersytetu katolickiego w jego funkcji kulturotwórczej. Dostrzega i podkreśla znaczenie instytucjonalnych struktur, w jakich uprawiana jest filozofia i nauka, a także wagę stosowanego na ich określenie nazewnictwa. W tym kontekście umieszcza też postulat i projekt uniwersyteckiego naukoznawstwa, którego był w KUL inicjatorem i patronem.

Stałym punktem odniesienia i tematem prac Majdańskiego są zagadnienia filozofii praktycznej, zwłaszcza metaetyczne (w nawiązaniu do Karola Wojtyły i Tadeusza Stycznia): status filozofii praktycznej (Jerzy Kalinowski) i podstawy etyki (polska klasyczna tradycja Jacek Woroniecki, Feliks W. Bednarski i Wojtyła), etyczne podstawy pedagogiki, zwłaszcza kategoria sumienia i autorytetu (gdzie polemizuje z Józefem M. Bocheńskim, wyróżniającym autorytet epistemiczny i deontyczny; wyrażenie „autorytet moralny” – twierdzi Majdański – jest wyrażeniem redundantnym), metodologiczne i kulturotwórcze podstawy rodzinoznawstwa^[2]. Zainteresowania te znalazły także swój wyraz w podejmowanych przez niego działaniach: jest m. in. długoletnim członkiem zarządu Instytutu Jana Pawła II KUL, współorganizował ze Styczniem Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II, którego tytułu jest pomysłodawcą. Jako wieloletni redaktor naczelny do dziś redaguje Summarium, ważny organ Towarzystwa Naukowego KUL^[3].

Styl filozoficznego bycia i oddziaływania Majdańskiego określić można nie tylko jako sokratejski i dialogowy, lecz także po trosze perypatetycki: realizuje się znakomicie w twórczych i inspirujących rozmowach, prowadzonych z licznymi i różnorodnymi rozmówcami Jest cenionym i słuchanym autorytetem, inspirującym konsultantem wielu publikacji i prac, których powstanie i ideowy profil niejednokrotnie koncepcyjnie stymulował. „Stanisław Majdański jest nie tylko autorem określonych prac z zakresu filozofii, lecz przede wszystkim myślicielem, który żyje filozofią niezależnie od tego, w jakim stopniu jego twórczy namysł znajduje bezpośredni wyraz w rozprawach”^[4].

Ks. prof. dr hab. Andrzej Bronk (ur. 1938) studia w KUL rozpoczął w 1965 r., gdzie uzyskał w 1968 r. magisterium z filozofii oraz w 1971 r. doktorat na podstawie pracy Język etnologii na przykładzie teorii religii W. Schmidta. Analiza metodologiczna (promotor Kamiński, recenzenci: Teofil Chodzidło, Józef Gajek), wydanej w 1974 r. przez TN KUL. W 1972 r. podjął zajęcia zlecone na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL, a w 1973 r. na stałe związał się z Katedrą Metodologii Nauk na Wydziale Filozofii KUL, kolejno przechodząc wszystkie szczeble akademickiego rozwoju: habilitacja w 1982 r. na podstawie pracy Rozumienie – dzieje – język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera (Lublin: RW KUL 1982, wydanie poprawione 1988; recenzenci: Dąmbska, Kamiński) i profesura w 1997 r. na podstawie dorobku z kluczową publikacją Nauka wobec religii. Teoretyczne podstawy nauk o religii (Lublin: TN KUL 1996, kolejne wydania w wersji znacznie poszerzonej i zmienionej pod nowym tytułem: Podstawy nauk o religii; Lublin: TN KUL 2003, 2009). W 2011 r. przeszedł na emeryturę, jednak jego współpraca z Katedrą Metodologii Nauk i Wydziałem Filozofii KUL trwa nadal. W latach 2011-2015 pracował jako profesor w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy. Obok wspomnianych prac jest autorem książki Zrozumieć świat współczesny (Lublin: TN KUL 1998), redaktorem kilku prac zbiorowych, m.in. Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą (Lublin: TN KUL 1995), autorem ok. 170 artykułów, w tym napisanych wspólnie z Majdańskim, szeregu recenzji, haseł oraz tłumaczeń. Pełna bibliografia jego prac znajduje się w niniejszym tomie. Jest członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.

Bogate zainteresowania i filozoficzny dorobek Bronka obejmuje problematykę ogólnej metodologii nauk i filozofii nauki, w tym przede wszystkim metodologii nauk religiologicznych, metodologii nauk humanistycznych, metodologii pedagogiki oraz filozofii niemieckiej – hermeneutyki filozoficznej i anglosaskiej filozofii analitycznej^[5]. Jeszcze na etapie przygotowywania pracy doktorskiej Język etnologii na przykładzie teorii religii W. Schmidta. Analiza metodologiczna (1974) Bronk zajął się metodologiczną problematyką nauk o religii, które to zainteresowania wynikały poniekąd z jego przynależności do Zgromadzenia Księży Werbistów (Societas Verbi Divini), podejmującego teoretycznie i praktycznie problematykę religii (chrześcijaństwa) w kontekście misyjnym. Już w tej wczesnej publikacji widoczny jest charakterystyczny dla autora styl myślenia i podejście: pisze swe teksty z pozycji metodologa, ukształtowanego i wychowanego na współczesnej metodologii nauk i filozofii nauki z dbałością o kulturę metodologiczną. Książka podoktorska nie jest pracą z historii etnologii i nie tyle jest poświęcona językowi etnologii, ile stanowi próbę namysłu nad poznawczą wartością teorii Wilhelma Schmidta. Autor rozważa trzy główne tezy Schmidta: monoteizm – że u początków religii (wbrew ewolucjonistom) znajdują się wierzenia monoteistyczne; pramonoteizm – jako wyjaśnienie dla pierwotnego monoteizmu; praobjawienie – jako wyjaśnienie pramonoteizmu. Książka dała początek szeregowi dalszych prac polskich autorów poświęconych etnologicznej szkole Schmidta.

W nurcie problematyki religiologicznej powstały liczne artykuły Bronka, których zwieńczeniem i wykładnią sposobu myślenia autora jest książka Podstawy nauk o religii (Lublin: TN KUL 2003, 2009). Napisana została nie z punktu widzenia historyka nauki a metodologa i filozofia nauki, zainteresowanego przedmiotem, celami, metodami, stawianymi pytaniami i całościowym instrumentarium metodologicznym, pozwalającymi scharakteryzować dyscypliny naukowe. Charakterystyczną cechą uprawianej przez Bronka metodologii nauk religiologicznych jest jej gruntowne osadzenie w ogólnej metodologii nauk i filozofii nauki, co pozwala uzyskać pogłębione, integrujące i interdyscyplinarne spojrzenie na nauki o religii w kontekście metodologicznej charakterystyki nauki jako takiej oraz metodologii różnych typów nauk: humanistycznych, społecznych i przyrodniczych.

Ze względu na swój zakres i ambicje do kompletności i kompleksowości opracowania Podstawy nauk o religii nie mają swego odpowiednika w literaturze, obejmując metodologiczną charakterystykę najważniejszych dziedzin badań religioznawczych. Nastawiona na erudycyjne dostarczenie czytelnikowi informacji o literaturze światowej i aktualnym stanie badań nad religią, książka udostępnia ówczesną literaturę z zakresu metodologii nauk o religii. Prezentuje oryginalne, nie występujące w literaturze światowej podejście przy wykorzystaniu narzędzi metodologicznych wypracowanych w Lubelskiej Szkole Filozoficznej.

Książka Podstawy nauk o religii funkcjonuje w polskim środowisku badaczy religii jako podręcznik i kompendium wiedzy o badaniach nad religią, wyznaczając sposoby myślenia i podejścia do religii kolejnych pokoleń uczonych^[6]. Opowiadając się za uznaniem wielu zasadnych sposobów badania zjawisk religijnych oraz umieszczając filozofię religii i teologię religii obok empirycznych nauk o religii (religioznawstwa), Bronk przeciwstawia się istniejącej od XIX w. tendencji w polskim religioznawstwie, a nasilonej w czasach powojennych, do dzielenia religioznawców według kryteriów światopoglądowych i religijnych. Postuluje, by takimi różnicującymi kryteriami były wyłącznie kryteria metodologiczne (przedmiot badań, problematyka, cele i metody badawcze, język, techniki i narzędzia badawcze). Dowartościowując różne podejścia teoretyczne w naukach o religii, zauważa, że w przeszłości „najbardziej uogólnione teorie religii są dziełem myślicieli, którzy nigdy »nie splamili się« pracą terenową (skrajny jest przypadek Wilhelma Schmidta) i nie spotkali się bezpośrednio z opisywanymi i wyjaśnianymi przez siebie zjawiskami”^[7]. Ks. Bronk nigdy nie porzucił problematyki nauk o religii, rozwijając w kolejnych publikacjach wybrane tematy z zakresu badań nad religią i jej sytuacją (zwłaszcza chrześcijaństwa) we współczesnym świecie (najnowszy artykuł: Świecki humanizm jako alternatywa światopoglądu religijnego (w nawiązaniu do poglądów Philipa Kitchera, 2017)).

Zapoczątkowane przez Bronka w latach 70. XX w. badania nad filozofią Hansa-Georga Gadamera i hermeneutyką filozoficzną są kolejnym oryginalnym i prekursorskim obszarem jego badań i aktywności publikacyjnej, które zaowocowały monografią Rozumienie, dzieje, język: filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1982, 1988) oraz szeregiem artykułów, haseł i innych opracowań. Publikacje te na czele ze wzmiankowaną monografią sprawiły, że uważany jest za nestora problematyki filozoficznej hermeneutyki w Polsce. Monografia o Gadamerze była pierwszym tak szerokim opracowaniem filozoficznej hermeneutyki, nie mającej odpowiednika nie tylko w Polsce, lecz także w literaturze światowej Stanowi bogatą i wnikliwą rekonstrukcję hermeneutyki Gadamera, skoncentrowaną na kategoriach rozumienia, dziejowości i języka, a także prawdy i metody. Autor przeprowadza metodologiczną charakterystykę hermeneutyki Gadamera głównie w jej wymiarze epistemologicznym, interpretując ją jako teorię ludzkiego poznania. Takie podejście epistemologiczno-metodologiczne jest mało obecne wśród badaczy Gadamera Bronk stara się pokazać, że kwestionując paradygmat pozytywistyczny nauki i poznania, Gadamer poszerza rozumienie epistemologii, nauki i metody tak, by objęły one typy poznania, odbiegające od przyrodoznawczego.

Istotny obszar badań Bronka stanowi ogólna metodologia nauk i metodologia filozofii. Badania nad hermeneutyką filozoficzną wyznaczyły antynaturalistyczny sposób widzenia nauk humanistycznych i sposób uprawiania metodologii nauk humanistycznych. Opublikował on (niekiedy z Majdańskim) szereg artykułów, poświęconych rozumieniu nauki (w nawiązaniu do metodologicznych poglądów Kamińskiego), porządkowaniu nauk, typom nauk (podstawowe – stosowane) i metodologicznemu statusowi różnych typów nauk oraz ich wzajemnym relacjom, jak: filozofia (zwłaszcza klasyczna i hermeneutyka), filozofia a nauka, teologia a nauki przyrodnicze, status metodologiczny teologii, metodologiczna charakterystyka nauk humanistycznych, status metodologiczny pedagogiki oraz teksty poświęcone podstawowym kategoriom metodologicznym i filozoficznym, m.in. tradycja, klasyczność, dziejowość, opis, czy kluczowa dla metodologii kategoria metody (naukowej). Stanowią one rozumiejące, osadzone historycznie, wielowątkowe i oryginalne co do sposobu podejścia i stylu filozofowania publikacje, nie spotykane w literaturze filozoficzno-metodologicznej.

Ważnym obszarem zainteresowań i publikacji Bronka jest także współczesna filozofia, w tym – oprócz hermeneutyki filozoficznej – (anglosaska) filozofia analityczna. Odznaczając się szczególną umiejętnością dostrzegania i wychwytywania nowych idei pojawiających się w filozofii i dostrzegania zmienności, trendów i mód, potrafi uchwycić specyfikę współczesnego klimatu intelektualnego w filozofii, a także generalnie, w humanistyce i kulturze, co znalazło m.in. swój wyraz w autorskiej publikacji Zrozumieć świat współczesny (Lublin: TN KUL 1998), pracy pod jego redakcją Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą (Lublin: TN KUL 1995) oraz w szeregu artykułów. Podejmują one m.in. problematykę: demarkacjonizm – antydemarkacjonizm w filozofii, fundamentalizm – antyfundamentalizm filozofii i kultury, postmodernizm, relatywizm, pluralizm kultur i relatywizm kulturowy, kryzys filozofii i kultury, prawda i kultura europejska, a także analizę współcześnie eksploatowanych kategorii jak godność człowieka czy dialog. Typowe dla jego postawy intelektualnej jest staranie „o to, by mniej oceniać, a więcej rejestrować, opisywać, porządkować – i tak rozumieć”^[8]. Jego teksty są erudycyjne, oparte o duży materiał faktograficzny i dzięki temu pozwalają na kompleksowe ujęcie podejmowanej problematyki. Jego wyczucie współczesnego świata znajduje również wyraz w zainteresowaniu i szczególnym entuzjazmie wobec nowych technologii^[9]. Bronk opublikował szereg recenzji prac, podejmujących problematykę stosunku wiary, religii i teologii do nauki, metodologii nauk, języka religii, logiki i semiotyki, filozofii Ludwiga Wittgensteina, antropologii i etnologii^[10]. Jest też tłumaczem tekstów z języka angielskiego i niemieckiego na język polski, wśród których istotne oddziaływanie miały przekłady Bernarda J. F. Lonergana Metoda w teologii (Warszawa: PAX 1976) i Guntera Lanczkowskiego Wprowadzenie do religioznawstwa (Warszawa: Verbinum 1986).

Zamieszczone w książce artykuły powstały w latach 1980-2014, a więc na przestrzeni niemal 35 lat. Pierwsze z nich ukazały się jeszcze za życia Kamińskiego, większość jednak między rokiem 1991 a 2010 w czasie najintensywniejszej publikacyjnej współpracy obu autorów. Najnowszy opublikowany tu artykuł Majdańskiego pochodzi z 2014 r. Głównym kryterium doboru tekstów było zebranie w jednym tomie najważniejszych, wspólnych tekstów obydwu autorów Pominięto jedynie te, które powielają treści artykułów wybranych do opublikowania lub stanowią ich zmienione wersje Indywidualne, osobno napisane przez Bronka lub Majdańskiego teksty zostały wybrane przez samych autorów z intencją, że uważają je za ważne a równocześnie trudno dostępne. Pominięto teksty, które chociaż reprezentatywne i ważne, nie mogły zostać włączone ze względu na ograniczony rozmiar tomu. Najpierw w porządku chronologicznym umieszczono wspólne artykuły Bronka i Majdańskiego, a następnie – także w porządku chronologicznym – teksty poszczególnych autorów.

Wybrane artykuły podejmują problematykę metodologiczną lub reprezentują charakterystyczne dla obu autorów podejście metodologiczno-semiotyczne, także przy opracowywaniu innych niż metodologiczne kategorii. Obejmują dwa zasadnicze obszary problemowe: metodologię nauk oraz metodologię filozofii. Charakterystycznym rysem dorobku Bronka i Majdańskiego jest typowe już dla Kamińskiego podejście erudycyjno-historyczne, wręcz encyklopedyczne, kiedy próbują zebrać możliwie wszystkie aspekty badanych zjawisk, oraz systematyzujące, harmonizujące i wszechstronnie wyważające stanowiska. Starają się łączyć dziedzictwo Wydziału Filozofii i Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, jej tradycję arystotelesowsko-tomistyczną i scholastyczną z osiągnięciami i wrażliwością współczesnej filozofii i logiki, z jednej strony wykorzystując ich aktualny dorobek i narzędzia, z drugiej strony zachowując dystans i dostrzegając ich temporalny i przejściowy charakter Podejście obu autorów jest metateoretyczne i dotyczy metodologicznego statusu poszczególnych typów wiedzy: naukowej, filozoficznej i teologicznej. Koncentrują się na szeroko pojętej wartości epistemicznej różnych typów poznania i wiedzy naukowej, ich roli w społeczeństwie i kulturze oraz relacji nauki do innych dziedzin kultury (nauka a religia). Łączą metodologiczną, semiotyczną i epistemiczną charakterystykę podstawowych pojęć należących do ogólnej metodologii nauk (np metoda, język czy uzasadnianie) oraz metodologii nauk szczegółowych (zwłaszcza nauk humanistycznych i społecznych) z wszechstronną analizą metodologiczno-semiotyczną różnych kategorii z zakresu filozofii i nauki. Uderzającym rysem jest także łączenie podejścia semiotyczno-metodologicznego z wrażliwością na wieloznaczność i zmienność filozoficznych (w tym metodologicznych) pojęć, mające za punkt odniesienia podejście semiotyki logicznej i szeroko rozumianą tradycję językoznawczą (Majdański) z niemiecką tradycją historii pojęć i językową wrażliwością hermeneutyki filozoficznej (Bronk) Przedstawione analizy charakteryzuje to, że autorzy nie zawsze ujawniają wprost swe stanowisko w sprawie uprawiania metodologii filozofii i samej filozofii, lecz zakładają, iż badania metodologiczne i semiotyczne ujawniają także naturę rzeczywistości ukrytej za określonym językiem i podejściem Sugerują, że „wzniesienie się na poziom metateoretyczny (metaprzedmiotowy, metajęzyka)” i badania historyczne (pojęć, idei, problemów) pozwalają widzieć szerzej i więcej niż „przyziemne” podejście przedmiotowe.

Pierwsza grupa tekstów – poświęcona zagadnieniom ogólnej metodologii nauk – charakteryzuje ją samą lub dyscypliny pokrewne, jak naukoznawstwo i logika ogólna, a także podejmuje wybrane problemy metodologiczne oraz analizuje metodologiczne kategorie. Należy tu artykuł Metodologia nauk: jej zadania i potrzeby wczoraj i dziś (2010), gdzie autorzy charakteryzują współczesny kontekst intelektualny i instytucjonalny, w którym uprawiana jest metodologia nauk i przypominają, jakie znaczenie miała w przeszłości w badaniach i dydaktyce na KUL metodologia nauk uprawiana przez ks. prof. Kamińskiego. Próbuje także odpowiedzieć na pytanie o to, „co w dorobku Kamińskiego jest trwałe i warte kontynuacji, a co domaga się uzupełnienia lub dyskusji” Kolejny tekst z tej grupy to artykuł Majdańskiego, Nota o potrzebie uniwersyteckiego naukoznawstwa i nie tylko (z refleksji metanaukoznawczych) (2009), fundujący ideę studiów naukoznawczych na nawiązującym do tradycji metodologicznej Kamińskiego historii Wydziału Filozofii KUL projektowanym rozumieniu nauki, nauki o nauce oraz ich teoretycznego i kulturowego znaczenia. Dalej, należy tu także wspólny tekst obydwu autorów poświęcony sylwetce intelektualnej o naukowej Kamińskiego Stanisław Kamiński. Filozof, metodolog i historyk nauki (1999). Do tej grupy zalicza się też artykuł Majdańskiego Szkic logice ogólnej i usługowej, czyli o zespole dyscyplin logicznych (2008) omawiający tytułową problematykę w nawiązaniu do idei i podejścia ks. Kamińskiego, zawierający zarys historyczno-problemowy różnych ujęć i sposobów rozumienia logiki i sposobów jej porządkowania (dyscyplin logicznych i typów logiki) oraz sięgający ich pojęciowych i problemowych podstaw.

Do przedstawianej grupy tekstów należą również wspólne artykuły dotyczące szczegółowych zagadnień metodologicznych. Kłopoty z porządkowaniem nauk: perspektywa naukoznawcza (2009), pisany z intencją zrozumieniu faktu wielości (zróżnicowania) i jedności nauki, nie proponuje własnego sposobu porządkowania nauk, ale rejestruje i komentuje niektóre sposoby porządkowania nauk, ze zwróceniem uwagi na niejednoznaczną w tym względzie terminologię. W obszernym tekście Kategoria opisu: dynamika znaczeń (analiza hermeneutyczna) (1995) autorzy dokonują (hermeneutycznej) analizy kategorii opisu (filozofii opisu), nastawionej na ujawnienie głębszego sensu jej użycia, z zamiarem ujawnienia intencji i predylekcji tych, którzy wychodzą z hasłem opisowości: z czym się solidaryzują i przeciwko czemu występują? W fundamentalnym artykule Teologia – próba metodologiczno-epistemologicznej charakterystyki (2006) autorzy podejmują problematykę statusu metodologicznego teologii rozumianej pierwszorzędnie jako określony typ poznania i dziedzina wiedzy, zainteresowana prawdziwością swych sądów, stawiająca interesujące pytania wiedzotwórcze oraz szukająca dla nich odpowiedzi w postaci dobrze uprawomocnionych twierdzeń i teorii teologicznych. Tekst Bronka Odpowiedzialność uczonych: uwagi metodologa (2009) przeprowadza analizę pojęcia odpowiedzialności i założeń przyjmowanych u podstaw wymogu odpowiedzialności uczonego oraz stawia pytanie o odpowiedzialność współczesnego uczonego uprawiającego naukę w nowym kontekście nauki zinstytucjonalizowanej, uprawianej zespołowo i często rozumianej komercyjnie.

Druga grupa artykułów podejmuje różnorodne zagadnienia metodologiczne i semiotyczne z zakresu metodologii filozofii Należą tu wspólne teksty poświęcone różnym sposobom filozofowania i kategoriom w nich używanym oraz je charakteryzującym, zwłaszcza w tradycji filozofii klasycznej nawiązującej do Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu oraz filozoficznej hermeneutyki Hansa-Georga Gadamera i Martina Heideggera. Artykuł Klasyczność filozofii klasycznej (1991/1992) dokonuje analizy i konstrukcji pojęcia klasyczności i filozofii klasycznej, aby ukazać ich poznawczą nośność z odniesieniem do filozofii Szkoły Lubelskiej. W artykule Filozofia w życiu człowieka (w nawiązaniu do idei ks. prof. Stanisława Kamińskiego) (1997) autorzy dokonują rekonstrukcji programu filozofowania Kamińskiego oraz przedstawiają jego stanowisko, by je wykorzystać do własnego namysłu nad znaczeniem filozofii w życiu człowieka. Tekst Logika i wiara. Intelektualne prowokacje Ojca Profesora Józefa M. Bocheńskiego OP (1992) przedstawia sylwetkę intelektualną, osobowość i dorobek Bocheńskiego, a także jego rozumienie filozofii i stosunek do religii.

Artykuł Kategoria dziejowości w hermeneutyce i w filozofii klasycznej (1994) ujawnia nieoczywiste związki między kategorią dziejowości w hermeneutyce i kategorią klasyczności w filozofii klasycznej, wskazuje ich pierwotny charakter, a w związku z nim dialektyczną (inter-)relację i sprzężenie zwrotne: „dziejowość” można zinterpretować klasycznie, a „klasyczność” historyzująco. Tekst Filozoficzne ujęzykowienie bycia: uwagi o języku filozofii (1980) poświęcony jest tzw. heideggerowskiej kresce jako operacji językowej merytorycznie walentnej i filozofiotwórczej, przy założeniu, że „Heidegger pozostaje zasadniczo w kręgu »kategorezy«, sfery czy strefy kategorialności, choć – jak się zdaje – próbuje się z niej wychylić, jakby intendując ku temu, co w filozofii klasycznej (Krąpiec) zwie się myśleniem transcendentalizującym, w każdym razie trans-kategorialnym”. Podobną problematykę podnosi artykuł Der „Heidegger-Strich”. Bemerkungen zur Sprache der Philosophie (1985). Artykuł Filozofowanie w kontekście języka: refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej (2004) podejmuje zagadnienia znaczenia i roli badań językoznawczych w uprawianiu filozofii i stawianiu tez ściśle filozoficznych. Szuka odpowiedzi na pytania, czy i w jakim stopniu, badając język, dowiadujemy się rzeczywiście – jak sądzi Wierzbicka – czegoś filozoficznie interesującego i ważnego o świecie (kultury) oraz o naturze człowieka.

Do omawianej grupy publikacji przynależą także teksty Bronka poświęcone bardziej szczegółowym zagadnieniom z metodologii filozofii, jak charakterystyka przedmiotu badań filozofii religii Czym zajmuje się filozofia religii? (2010) w aspekcie swoistości podejścia klasycznej i anglosaskiej filozofii religii, przedmiotu poznania (nauki) w ogóle, osobliwością fenomenu religii jako przedmiotu badania. Artykuł Spór o postmodernizm (1998) rekonstruuje i artykułuje specyfikę postmodernistycznego sposobu filozofowania, na który składa się szereg specyficznych tez i sposobów podejścia, dokonaną na tle charakterystyki specyfiki kultury postmodernistycznej i postmodernistycznego świata. Zawiera też próbę podsumowania i oceny filozofii postmodernistycznej. Wpisuje się tu także artykuł Majdańskiego W stronę uniwersytetu, filozofii i kultury – w nawiązaniu do Mieczysława A. Krąpca i innych mistrzów (2014), który zawiera wielowątkową i autorską charakterystykę filozofii uprawianej na Wydziale Filozofii KUL, akcentuje jej historyczno-kulturowe korzenie i kulturotwórczą rolę. Prezentowany tom zawiera także pełne bibliografie prac obydwu autorów i indeks osobowy.

Prezentując charakterystyczny dorobek naukowy obu myślicieli, książka nie oddaje ich barwnych osobowości: legendarnych nauczycieli akademickich, o których zajęciach i egzaminach krążyły i krążą anegdoty. Do dziś cytowane też są ukute przez nich powiedzenia, jak to, że „podejmowanie badań filozoficznych, to jak rzucanie się z motyką na słońce; ale warto, bo słońcu nic się nie stanie, a mięśnie intelektu się wyrobią”, że „jak się rozumie problem, potrafi się go też wytłumaczyć z dokładnością do słuchacza”, czy oddające dobrze szerokie i erudycyjne podejście obydwu profesorów przekorne powiedzenie „Ja wiem wszystko i jeszcze więcej”.

Bibliografia wvkorzvstanvch tekstów przedstawiających sylwetki Andrzeja Bronka i Stanisława Majdańskiego:

• Bronk Andrzej, Majdański Stanisław Józef Tadeusz, w: Encyklopedia 100-lecia KUL, 2, red. E. Gigilewicz i in., Lublin: Wydawnictwo KUL 2018, s. 4.
• Bronk Andrzej, Życie filozofią z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim splecione. Laudacja z okazji odnowienia doktoratu (1968) dr. Stanisława Majdańskiego, Lublin 2020, maszynopis.
• Hoffmann Henryk, Jubileusz 70-lecia Księdza Profesora Andrzeja Bronka SVD, „Nomos. Kwartalnik Religioznawczy” 2008, nr 61/62, s. 160-164; także w: Metodologia: tradycja i perspektywy, Monika Walczak, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010, s. 255-259.
• Informacje dotyczące działalności naukowej i dydaktycznej ks. Bronka znajdują się na stronie internetowej: https://www.kul.pl/ks-prof-dr-hab-andrzej-bronk,1438.html [dostęp: 20.07.2020].
• Informacje dotyczące działalności naukowej i dydaktycznej p. Majdańskiego znajdują się: www.kul.pl/dr-stanislaw-majdanski,art_16780.html [dostęp: 20.07.2020]. Lekka-Kowalik Agnieszka, Doktor Stanisław Majdański: prawdziwy profesor i prawdziwy filozof, „Summarium” 44(2015), s. 91-96.
• Moniuszko Wojciech, Pełnomocnik Rektora ds. Komputeryzacji i Informatyzacji KUL, w: Metodologia: tradycja i perspektywy, Monika Walczak, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010, s. 261-262.
• Walczak Monika, Bronk Andrzej Ignacy SVD, w: Encyklopedia 100-lecia KUL, 1, red. E. Gigilewicz i in., Lublin: Wydawnictwo KUL 2018, s. 78-79.
• Walczak Monika, Laudacja z okazji nadania Księdzu Profesorowi Andrzejowi Bronkowi SVD honorowego członkostwa Towarzystwa Naukowego KUL, Lublin 2018, maszynopis.
• Metodologia: tradycja i perspektywy, Walczak Monika, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010 (książka pomyślana jako quasi księga pamiątkowa obydwu autorów, A.B. i S.M.).
• Wierzbicki Alfred Marek, Nieklasyczny filozof klasyczny, w: Metodologia: tradycja i perspektywy, red Monika Walczak, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010, s 281-285.

^[1] S. Majdański, Problemy asercji zdaniowej. Szkice pragmatyczne, Lublin: TN KUL 1972, ^s. 9.

^[2] A. Bronk, Majdański Stanisław Józef Tadeusz, w: Encyklopedia 100-lecia KUL, t. 2, red. E. Gigilewicz i in. , Lublin: Wydawnictwo KUL 2018, s. 4; Dr Stanisław Majdański, www.kul.pl/dr-stanislaw-majdanski,art_1678o.html [dostęp: 20.07.2020].

^[3] A. Lekka-Kowalik, Doktor Stanisław Majdański: prawdziwy profesor i prawdziwy filozof, „Summarium” 44(2015), s. 93; A. Bronk, Życie filozofią z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim splecione. Laudacja z okazji odnowienia doktoratu (1968) dr. Stanisława Majdańskiego, Lublin 2020, maszynopis, s. 3.

^[4] A.M. Wierzbicki, Nieklasyczny filozof klasyczny, w: Metodologia: tradycja i perspektywy, red. M. Walczak, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010, s. 281.

^[5] M. Walczak, Bronk Andrzej Ignacy SVD, w: Encyklopedia 100-lecia KUL, t. 1, red.

79. Gigilewicz i in., Lublin: Wydawnictwo KUL 2018, s. 78-79.

^[6] H. Hoffman, Jubileusz 70-lecia Księdza Profesora Andrzeja Bronka SVD, „Nomos.

Kwartalnik Religioznawczy” 2008, nr 61/62, s. 160-164; przedruk w: Metodologia: tradycja i perspektywy, s. 255-259.

^[7] A. Bronk, Podstawy nauk o religii, Lublin: TN KUL 2009, s. 473.

^[8] A. Bronk, Zrozumieć świat współczesny, Lublin: TN KUL 1998, s. 7.

^[9] W. Moniuszko, Pełnomocnik Rektora ds. Komputeryzacji i Informatyzacji KUL, w: Metodologia: tradycja i perspektywy, red. M. Walczak, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010, s. 261-262.

^[10] M. Walczak, Laudacja z okazji nadania Księdzu Profesorowi Andrzejowi Bronkowi SVD honorowego członkostwa Towarzystwa Naukowego KUL, Lublin 2018, maszynopis.

[/tab]
[tab title=”Andrzej Bronk – bibliografia”]

Bibliografia prac Andrzeja Bronka

1968

• [Magisterium:] Rozstrzygalność założeń fizyki teoretycznej. W związku z koncepcją sprawdzalności u Mehlberga, Lublin, ss. 116 [promotor: Stanisław Kamiński] (maszynopis).

1972

• [Doktorat:] Język etnologii na przykładzie teorii religii W. Schmidta. Analiza metodologiczna, Lublin, ss. 248 [promotor: Stanisław Kamiński; recenzenci: Teofil Chodzidło, Józef Gajek] (maszynopis).
• Problemy genezy religii dzisiaj, CT 42, nr 2, s. 149-154.
• Rola języka potocznego w badaniach religioznawczych. Stanowisko W. Schmidta i jego ocena, CT 42, nr 3, s. 199-203.
• Strukturalizm: moda, metoda czy ideologia?, RF 20, z. 1, s. 101-118.
• Ujęcie mitu w strukturalizmie, CT 42, nr 4, s. 176-182.
• [Rec. :] B. Casper, K. Hemmerle, P. Hunermann, Theologie als Wissenschaft. Methodische Zugange, Freiburg in Br.: Herder Verlag 1970, STV 10, z. 2, s 383-388
• [Rec.:] H. Seiffert, Einfuhrung in die Wissenschaftstheorie. Geisteswissenschaftliche Methoden: Phanomenologie, Hermeneutik und historische Methode, Dialektik, Munchen: C.H. Beck Verlag 1970, RF 20, z. 1, s. 139-144.

1973

• Ujęcie mitu w strukturalizmie (dokończenie), CT 43, nr 1, s. 162-168.
• Charakterystyka języka religii w filozofii analitycznej, ZN KUL 17, z. 3-4, s. 29-45.
• [Tłum. :] J. Schutte, Pomoc w rozwoju – przeszkodą w działalności misyjnej? Cz. I, CT 43, nr 1, s. 158-162; Cz. U, CT 43, nr 2, s. 174-179; Cz. III, CT 43, nr 3, s 162-164

1974

• Język etnologii na przykładzie teorii religii W. Schmidta. Analiza metodologiczna, Lublin: TN KUL, ss. 199.
• [Rec. :] A. Waligórski, Antropologiczna koncepcja człowieka, Warszawa: PWN 1973, ANTH 69, nr 3-4, s. 637-638.

1975

• Język religioznawstwa w świetle racjonalnej koncepcji nauki, ZN KUL 18, z. 3, s. 3-19.
• Misjonarz wobec obcych światów mówienia, BIATK, nr 5, s. 12.
• Zur ethnologisch-religionsgeschichtlichen Terminologie P.W. Schmidts, ANTH 70, nr 3-4, s. 602-610.
• [Rec. :] L. Elders SVD, Faith and Science, Roma: Herder Verlag 1974, RF 23, z. 1, s. 176-179.

1976

• Bohater kulturowy, w: Encyklopedia katolicka, t. 2, Lublin: TN KUL, kol. 731-732.
• [Tłum. :] H.-G. Gadamer, Hermeneutyka, ŻiM 26, nr 4, s. 137-150.
• [Tłum. :] B.J. F. Lonergan, Metoda w teologii, Warszawa: PAX.

1977

• [Rec.:] H.W. Enders, Sprachlogische Traktate des Mittelalters und der Semantikbegriff. Ein historisch-systematischer Beitrag zur Frage der semantischen Grundlegung formaler Systeme, Munchen: Schoningh 1975, RF 25, z. 1, s. 148-152.
• [Rec. :] L.N. Mercado, Elements of Filipino Philosophy, Tacloban: Divine Word University Publications 1974, ZN KUL 20, z. 1, s. 80-83.
• [Rec. :] Z. Zdybicka, Człowiek i religia, Lublin: TN KUL 1977, ANTH 72, nr 5-6, s. 959-961

1978

• Misjonarz wobec obcych sobie światów mówienia, ZM, z. 3, s. 219-238.
• Die Sprache der Religionswissenschaft, ZN KUL 21, s. 27-39.
• Zur Begriffsbestimmung von „Mission” im Dekret „Ad Gentes” des I. Vatikanischen Konzils, VSVD 19, nr 3-4, s. 322-339.
• [Tłum. :] Elementy teologii misyjnej, Pieniężno: Verbinum.

1979

• Dedukcja, w: Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin: TN KUL, kol. 1085.
• Dema, w: Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin: TN KUL, kol. 1135.
• Desymbolizacja, w: Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin: TN KUL, kol. 1202.
• Dilthey Wilhelm, w: Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin: TN KUL, kol. 1326-1327.

1980

• Filozoficzna hermeneutyka Hansa-Georga Gadamera, STNKUL 9, s. 97-108.
• Filozoficzne ujęzykowienie bycia: uwagi o języku filozofii, STNKUL 9, s. 59-80 (współautorstwo: S. Majdański).
• Założeniowość religioznawstwa w świetle filozofii, w: Działalność Instytutu Anthropos w dziedzinie lingwistyki, etnologii i religioznawstwa, red. H. Zimoń, Pieniężno: Seminarium Duchowne Księży Werbistów, s. 85-95.
• Ze współczesnej problematyki definicji religii, ZN KUL 23, z. 2, s. 89-95.
• [Spraw. :] Refleksja metodologiczna na konferencji IAHR w Turku 1973. Działalność Instytutu Anthropos w dziedzinie lingwistyki, etnologii i religioznawstwa, red. H. Zimoń, Pieniężno: Seminarium Duchowne Księży Werbistów, s. 203-212.
• [Rec.:] Metodologiczna charakterystyka fenomenologii religii M. Eliadego (D. Allen, Structure and Creativity in Religion. Hermeneutics of Mircea Eliade’s Phenomenology and New Directions, Berlin – New York – Amsterdam: Mouton 1978), ZN KUL 23, z. 2, s. 95-102.

1982

• [Habilitacja:] Rozumienie – dzieje – język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera, Lublin: RW KUL, ss. 656.
• Poznanie religijne a hermeneutyka, RF 30, z. 2, s. 23-39.
• [Rec.:] A.K. Paluch, Malinowski, Warszawa: Wiedza Powszechna 1981, ANTH 77, nr 5-6, s 930

1983

• Euhemer, w: Encyklopedia katolicka, t. 4, Lublin: TN KUL, kol. 1296-1297.
• Die semiotische Kulturtheorie als eine „neue” Ethnologie, ANTH 78, nr 1-2, s. 236240.
• [Rec.:] R. Girtler, Kulturanthropologie. Entwicklungslinien. Paradigmata. Methoden, Munchen: Deutscher Taschenbuch Verlag 1979, RF 31, z. 2, s. 157-160.

1984

• [Oprac. :] XVII światowy Kongres Filozoficzny w Montrealu: 21 – 27 VIII1983, RuF 41, nr 2-3, s. 179-185.
• [Tłum.:] H. Waldenfels, Medytacja na Wschodzie i Zachodzie, Warszawa: Verbinum.
• [Rec. :] D.A. Crosby, Interpretive Theories of Religion, The Hague: Mouton 1981, SPhCh 20, nr 2, s. 193-198.
• [Rec. :] Filozoficzne podstawy religioznawstwa (G. Lanczkowski, Einfuhrung in die Religionswissenschaft, Darmstadt: Buchgesellschaft 1980), RF 32, z. 2, s. 221-229.

1985

• Epistemologiczny charakter filozofii Hansa-Georga Gadamera, SF, nr 1, s. 37-51.
• Der „Heidegger-Strich”. Bemerkungen zur Sprache der Philosophie, „Studies in Logic and Theory of Knowledge” 1, s. 153-174 (współautorstwo: S. Majdański).
• [Rec.:] K.J. Brozi, Antropologia funkcjonalna Bronisława Malinowskiego. Problemy metodologiczne, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1983, ANTH 80, nr 1-3, s. 292-294.

1986

• Instrumentalizacja filozofii: filozofia a kryzys współczesnej kultury, SPhCh 22, nr 2, s. 208-216.
• Ksiądz Profesor Stanisław Kamiński (1919-1986), SF, nr 9, s. 197-198.
• Ksiądz Profesor Stanisław Kamiński – nie żyje!, RF 33-34, z. 2, s. 5-9.
• [Posłowie:] Możliwości i ograniczenia religioznawstwa, w: G. Lanczkowski, Wprowadzenie do religioznawstwa, tłum. A. Bronk, Warszawa: Verbinum, s. 130-148.
• Myśli Ks. Prof. Stanisława Kamińskiego (fragmenty rozmów – luty 1986), RF 3334, z. 2, s. 11-14.
• Ograniczenia analitycznej filozofii religii, w: Z zagadnień etnologii i religioznawstwa, red. H. Zimoń, Warszawa: Verbinum, s. 96-125.
• Paradygmatyczna teoria religii K. Wuchterla, w: Z zagadnień etnologii i religioznawstwa, red. H. Zimoń, Warszawa: Verbinum, s. 302-324.
• Die Philosophie und die Kulturkrise, w: Die Aufgaben der philosophie in der Gegenwart: akten des 10. Internationalen Wittgenstein Symposium 18. bis 25. August 1985 Kirchberg am Wechsel (Osterreich) [^e Tasks of Contemporary Philosophy. Proceedings of the 10-th International Wittgenstein Symposium], red. W. Leinfellner, F. M. Wuketits, Wien: Holder-Pichler-Tempsky Verlag, s. 348-351.
• Wandlungen in der polnischen marxistischen Religionssoziologie, ANTH 81, nr 4-6, s. 653-661.
• Z grona naukoznawców odszedł Stanisław Kamiński (1919-1986), ZagN 22, nr 4, s. 731-733 (współautorstwo: S. Majdański).
• [Oprac.:] X Międzynarodowe Sympozjum Wittgensteinowskie, SF, nr 8, s. 163-169.
• [Tłum. :] G. Lanczkowski, Wprowadzenie do religioznawstwa, Warszawa: Verbinum.
• [Rec. :] W sprawie jedności poglądów Ludwika Wittgensteina (F. Wallner, Die Grenzen der Sprache und der Erkenntnis. Analysen an und im Anschluss an Wittgensteins Philosophie, Wien: Braumuller 1983; oraz: F. Wallner, Uberlegungen zu und Ubungen an einem neuen Konzept von Philosophie, Wien: Braumuller 1983), SF, nr 5, s. 163-172.

1987

• Demarkacjonizm lubelskiej szkoły filozoficznej, RF 35, z. 1, s. 345-364.
• Kultur/en, w: Lexikon der Religionen, red. H. Waldenfels, Freiburg: Herder, s. 368371
• Nauki religiologiczne, w: Religioznawstwo w katechezie. Materiały katechetyczne z religioznawstwa, red. M. Majewski, H. Zimoń, Kraków: Wydawnictwo Salezjańskie, s 5-19
• Przemówienie nad trumną, RF 35, z 1, s 370-371
• [Tłum. :] Elementy teologii misyjnej, wyd. 2, Pieniężno: Verbinum.
• [Rec. :] J. Fabian, Time and the Other. How Anthropology Makes its Object, New York: Columbia University Press 1983, ANTH 82, nr 4-6, s. 686-687.
• [Rec :] P. Hage, F. Harary, Structural Models in Anthropology, Cambridge: Cambridge University Press 1983, ANTH 82, nr 4-6, s. 695-696.
• [Rec.:] M. Singer, Man’s Glassy Essence. Explorations in Semiotic Anthropology, Bloomington: Indiana University Press 1983, ANTH 82, nr 4-6, s. 735-737.

1988

• Rozumienie – dzieje – język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera, wyd. 2 popr., Lublin: RW KUL, ss. 421.
• Antyfundamentalizm filozofii hermeneutyczno-pragmatycznej i fundamentalizm filozofii klasycznej, RF 36, z. 1, s. 159-183.
• [Wstęp:] Człowiek – dzieje – sacrum – religia, w: M. Eliade, Historia wierzeń i idei religijnych, t. 1, Warszawa: PAX, s. V-XXII.
• Pobyt o. Profesora Leo Eldersa SVD w KUL-u, „Komunikaty KUL”, nr 5, s. 65.
• Wielość i jedność badań nad religią, w: Z badań nad religią i religijnością ludową, red. H. Zimoń, Warszawa: Verbinum, s. 11-25.
• [Rec.:] M. Bloch, Marxism and Anthropology. A History of Relationship, Oxford: Clarendon Press 1985, ANTH 83, nr 1-3, s. 236-238.

1989

• Człowiek wobec faktu wielości i złożoności zjawisk religijnych, w: Nauka – światopogląd – religia, red. Z. Zdybicka, Warszawa: Verbinum, s. 121-144.
• Dezintegracja i integracja nauk o religii, w: Religijność społeczeństwa polskiego lat 80. Od pytań filozoficznych do problemów empirycznych, red. M. Grabowska, T. Szawiel, Warszawa: Instytut Socjologii UW, s. 137-157.
• Fatalizm, w: Encyklopedia katolicka, t 5, Lublin: TN KUL, kol 66-69
• Filozofia języka, w: Encyklopedia katolicka, t 5, Lublin: TN KUL, kol 257-261
• Funkcjonalizm, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin: TN KUL, kol. 779-781.
• Gadamer Hans-Georg, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin: TN KUL, kol. 798-799.
• Genetyczna metoda, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin: TN KUL, kol. 951-953.
• Geografia religii, w: Encyklopedia katolicka, t 5, Lublin: TN KUL, kol 982-984
• Nauka – wyzwolenie czy zagrożenie człowieka?, w: Żeby nie ustała wiara. Katolicki Uniwersytet Lubelski przed wizytą Ojca Świętego Jana Pawła II, red. J. Homerski i in., Lublin: TN KUL, s. 439-449.
• Nauki religiologiczne, w: Nauka – światopogląd – religia, red Z Zdybicka, Warszawa: Verbinum, s. 121-144.
• Słowo od wydawcy. Ksiądz Profesor Stanisław Kamiński (1919-1986), w: S. Kamiński, Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, do druku przyg T. Szubka, Lublin: TN KUL (Stanisław Kamiński, Pisma Wybrane, t. 1), s. I-VIII (współautorstwo: S. Majdański).
• [Rec.:] W.J. Patzelt, Grundlagen der Ethnomethodologie. Theorie, Empirie und politikwissenschaftlicher Nutzen einer Soziologie des Alltags, Munchen: Wilhelm Fink Verlag 1987, ANTH 84, nr 4-6, s. 634-636.
• [Rec. :] X. Zhuo, Theorien uber Religion im heutigen China und ihre Bezugnahme zu Religionstheorien des Westens (Religionswissenschaft 2), Frankfurt a. M Bern – New York – Paris: Peter Lang 1988, MS 38, s. 292-295.

1990

• Der hermeneutische Objektivismusbegriff, w: Zur philosophischen Aktualitat Heideggers, t. 2: Im Gesprach der Zeit, red. D. Pappenfuss, O. Poggeler, Frankfurt a.M. : Klostermann, s. 209-219.
• Doświadczenie hermeneutyczne i estetyczne w filozoficznej hermeneutyce H.-G. Gadamera, w: Estetyka a hermeneutyka, red. F. Chmielowski, Kraków: Wydawnictwo UJ, s. 17-28.
• Intelektualizm jako warunek możliwości filozofii fundamentalistycznej, RF 37-38, z. 1, s. 197-222.

1991

• [Posłowie:] Religie i religia w fenomenologicznej wizji Jacques’a Waardenburga, w: J. Waardenburg, Religie i religia. Systematyczne wprowadzenie do religioznawstwa, Warszawa: Verbinum, s. 192-203.
• [Tłum. :] J. Waardenburg, Religie i religia. Systematyczne wprowadzenie do religioznawstwa, Warszawa: Verbinum

1992

• [Zestawienie bibliografii z filozofii nauki:] Bibliografia (pozycje książkowe od 1970), w: S. Kamiński, Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, do druku przyg. A. Bronk, wyd. 4 popr., Lublin: TN KUL (Stanisław Kamiński. Pisma Wybrane, t. 4), s. 323-340.
• Hermeneutyczna filozofia humanistyki, w: W służbie nauce, red. M. Studnik, Warszawa: Verbinum, s. 31-44. [Także (z małymi zmianami) jako: Projekt hermeneutycznej filozofii humanistyki, w: Studia metafilozoficzne, t. 1: Dyscypliny i metody filozofii, red. A. B. Stępień, T. Szubka, Lublin: TN KUL 1993, s. 267-294].
• Klasyczność filozofii klasycznej, RF 39-40, z. 1, s. 367-391 (współautorstwo: S. Majdański) [przedruk w: Metodologia nauk. Cz. II: Typy nauk, red. S. Janeczek, M. Walczak, A. Starościc, Lublin: Wydawnictwo KUL (Dydaktyka Filozofii, t. 9), s. 199-224].
• Logika i wiara. Intelektualne prowokacje Ojca Profesora Józefa M. Bocheńskiego OP, „W Drodze” 20, nr 5(225), s. 46-55 (współautorstwo: S. Majdański).
• Summary, w: S. Kamiński, Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, do druku przyg. A. Bronk, wyd. 4 popr., Lublin: TN KUL (Stanisław Kamiński, Pisma Wybrane, t. 4), s. 341-344.
• Teologia i nauki przyrodnicze (Uwagi na marginesie), RF 39-40, z 2, s 5-38
• Wielość nauk i jedność nauki (Stanisława Kamińskiego opcje metodologiczne), w: S Kamiński, Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, do druku przyg. A. Bronk, wyd. 4 popr., Lublin: TN KUL (Stanisław Kamiński, Pisma Wybrane, t 4), s 345-370
• Krytyczne wydanie „Insight” Bernarda Lonergana SJ (1904-1984), RF 39-40, z. 2, 147-152.
• [Red. :] S. Kamiński, Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, do druku przyg. A. Bronk, wyd. 4 popr., Lublin: TN KUL (Stanisław Kamiński, Pisma Wybrane, t 4)

1993

• Antifoundationalism of Hermeneutic-Pragmatic Philosophy and Foundationalism of Classical Philosophy, „Studies in Logic and Theory of Knowledge” 1, s. 139-156.
• Filozofia nauki i nauka w ujęciu Stanisława Kamińskiego, SPhCh 29, nr 1, s. 156163
• Hermeneutyka, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin: TN KUL, kol. 770-774.
• Hipotetyzm, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin: TN KUL, kol. 927-928.
• Humboldt Wilhelm von, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin: TN KUL, kol. 1321-1322
• Projekt hermeneutycznej filozofii humanistyki, w: Studia metafilozoficzne, t. 1: Dyscypliny i metody filozofii, red. A. B. Stępień, T. Szubka, Lublin: TN KUL, s. 267-294.
• Wartości chrześcijańskie (uwagi amatora), RF 41, z. 2, s. 59-72.
• Zur Hermeneutik der Sprache zwischen Theologie und Naturwissenschaft, w: Naturwissenschaftliches Weltbild und Evangelisierung. Veroffentlichungen des Missionspriesterseminars St. Augustin bei Siegburg, red. K. Muller, Nettetal: Steyler Verlag, s. 155-192.
• [Oprac.:] Das SVD-Symposium in Nysa (Neifie) 9.-10. Oktober 1992, VSVD 34, nr 1, s. 69-74.
• [Tłum.:] S. Hauerwas, Uniwersytecki honor, „Ethos” 6, nr 23, s. 42-54 (współautorstwo: B. Matuszczyk).
• [Tłum. :] S. Hauerwas, Ch. Pinches, Chrześcijańskie widzenie cnoty, RF 41, z. 2, s 23-39 (współautorstwo: B Matuszczyk)
• [Rec.:] Ethnomethodology and the Human Sciences, red. Graham Button, Cambridge: Cambridge University Press 1991, ANTH 88, nr 1-3, s. 224-226.
• [Rec. :] E. Gellner, Reason and Culture. The Historical Role of Rationality and Rationalism, Oxford: Blackwell Publishers 1992, RF 41, z. 2, s. 119-122.
• [Rec.:] K.L. Pike, Talk, Thought, and Thing: The Emic Road Towards Conscious Knowledge, Dallas: Summer Institute of Linguistics 1993, RF 41, z. 2, s. 122-124.

1994

• Antyfundamentalizm hermeneutyki Hansa-Georga Gadamera, w: Hermeneutyczna tożsamość filozofii, red. S. Czerniak, J. Rolewski, Toruń: UMK (Studia z Filozofii Niemieckiej, t. 1), s. 155-171.
• Filozofować dzisiaj, w: Filozofia w dobie przemian, red. T. Buksiński, Poznań: Wydawnictwo UAM, s. 17-30.
• Kategoria dziejowości w hermeneutyce i w filozofii klasycznej, RF 42, z 2, s 91105 (współautorstwo: S Majdański)
• Uwagi do pytania: „Jakiej filozofii potrzebują Polacy?”, EF 17, s. 138-141.
• [Tłum :] B. Lonergan, Możliwość etyki, RF 42, z 2, s 55-68
• [Rec. :] E. Gellner, Reason and Culture. The Historical Role of Rationality and Rationalism, Oxford: Blackwell Publishers 1992, ANTH 89, nr 1-3, s. 268-270.
• [Rec.:] K.L. Pike, Talk, Thought, and Thing: The Emic Road Towards Conscious Knowledge, Dallas: Summer Institute of Linguistics 1993, ANTH 89, nr 1-3, s. 299-300.

1995

• Antyfundamentalizm kultury i filozofii ponowożytnej, w: Między logiką a etyką. Studia z logiki, ontologii, epistemologii, metodologii, semiotyki i etyki. Prace ofiarowane Profesorowi Leonowi Kojowi, red. J. Paśniczek i in., Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 399-420.
• Hermeneutyka filozoficzna, w: Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą, red. A. Bronk, Lublin: TN KUL, s. 75-92.
• Filozofia i nauka: problem demarkacji, RF 43, z. 1, s. 181-236.
• Fundamentalizm i antyfundamentalizm, w: Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą, red A Bronk, Lublin: TN KUL, s 39-73
• Kategoria opisu: dynamika znaczeń (analiza hermeneutyczna), RF 43, z. 1, s. 5-39 (współautorstwo: S. Majdański).
• Typy fundamentalizmu, ZN KUL 38, z. 3-4, s. 5-27.
• Wprowadzenie, w: Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą, red. A. Bronk, Lublin: TN KUL, s. 7-11.
• [Red.:] Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą, red. A. Bronk, Lublin: TN KUL
• [Oprac. :] Sprawozdanie za rok akademicki 1994/1995, „Komunikaty KUL” nr 7, s 179-180

1996

• Nauka wobec religii. Teoretyczne podstawy nauk o religii, Lublin: TN KUL, ss. 252 (wyd. 2 poprawione i zmienione pod tytułem: Podstawy nauk o religii, 2003; wyd 3 poprawione i zmienione 2009)
• The Axiological and Deontological Dimension of Justification, w: Polish-British Conference. Epistemic Justification, red. R. Wójcicki, Warszawa: IFiS PAN,
• s 9-30
• Geschichtlichkeit und Klassizitat – zwei philosophische Begriffe, w: Dilthey und Yorck. Philosophie und Geisteswissenschaften im Zeichen von Geschichtlichkeit und Historismus, red. J. Krakowski, G. Scholtz, Wrocław: Wydawnictwo UWr, s. 17-35 (współautorstwo: S. Majdański).
• Kategoria opisu: dynamika znaczeń (analiza hermeneutyczna), w: Symbol a rzeczywistość, red B Andrzejewski, Poznań: Wydawnictwo UAM, s 45-68 (współautorstwo: S Majdański)
• Klasyczność filozofii w rozumieniu szkoły lubelskiej, „Ethos” 9, z. 3-4(35-36), s. 129144 (współautorstwo: S. Majdański).
• Kłopoty nauk religiologicznych z definicją religii, RF 43-44, z. 2, s. 101-114.
• Krajobraz postmodernistyczny, „Ethos” 9, z. 1-2(33-34), s. 79-100.
• Prawdziwość religii w świetle nauk religiologicznych, „Znak” 48, z. 495, s. 45-62.
• [Oprac. :] Kongres hermeneutyki w Halle/Saale (21-25 września 1994), RF 43-44, z 2, s 225-229
• [Oprac. :] Sprawozdanie za rok akademicki 1995/1996, „Komunikaty KUL” nr 8, s. 147-148.

1997

• Filozofia języka, LFK, s. 219-222.
• Filozofia klasyczna, LFK, s. 223-225 (współautorstwo: S. Majdański).
• Filozofia w czasach postmodernizmu, w: Co daje współczesnemu człowiekowi studium filozofii klasycznej, red. P. Mazanka, M. Mylik, Warszawa: Wydawnictwo ATK, s. 66-95.
• Filozofia w życiu człowieka (w nawiązaniu do idei ks. prof. Stanisława Kamińskiego), ZN KUL 40, nr 3-4(159-160), s. 19-28 (współautorstwo: S. Majdański).
• Filozoficzna hermeneutyka i kategoria obiektywności, w: Uniwersalny wymiar hermeneutyki, red. A. Przyłębski, Poznań: Wydawnictwo UAM, s. 11-35.
• Filozofii pytanie o kondycję człowieka, „Dictum” [UMCS], s. 15-16.
• Funkcjonalizm, LFK, s 254-256
• Hermeneutyka, LFK, s 263-265
• Intelektualizm, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, Lublin: TN KUL, kol. 341-343.
• Intelektualizm, LFK, s 297-299
• Interpretacja, w: Encyklopedia katolicka, t 7, Lublin: TN KUL, kol 387-389
• Interpretacja, LFK, s 302-304
• Intuicjonizm, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, Lublin: TN KUL, kol. 405-407 (współautorstwo: Anna Zmorzanka)
• Intuicjonizm, LFK, s. 309-311.
• Jevons William Stanley, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, Lublin: TN KUL, kol. 12471248
• Kultura, LFK, s 332-335
• Kultura, w: Leksykon religii, red. H. Waldenfels, Warszawa: Verbinum, s. 209-212.
• Metoda genetyczna, LFK, s 357-359
• Nauki religiologiczne, LFK, s. 385-391.
• Opinia w sprawie nadania profesorowi Hansowi-Georgowi Gadamerowi doktoratu honoris causa, w: Gadamer i Wrocław (Gadamer und Breslau), red. K. Bal, J. Wilk, Wrocław: Wydawnictwo UWr, s. 29-32, 191-194.
• Opis, LFK, s. 413-417 (współautorstwo: S. Majdański).
• Pozytywizm filozoficzny, LFK, s. 433-435.
• Scjentyzm, LFK, s. 474-476.

1998

• Zrozumieć świat współczesny, Lublin: TN KUL, ss. 335.
• Alvina Plantingi koncepcja uzasadniania. Uwagi wprowadzające, w: Ratio et revelatio. Z refleksji filozoficzno-teologicznych. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. Józefowi Herbutowi z okazji 65. rocznicy urodzin, red. J. Cichoń, Opole: Wydawnictwo UO, s. 71-81.
• Ist eine voraussetzungslose Religionswissenschaft moglich?, w: Freedom in Contemporary Culture, red. Z. Zdybicka, J. Herbut, A. Maryniarczyk, Lublin: RW KUL, s 503-514
• Truth and religion reconsidered: an analytical approach (Referat wygłoszony w 1998 na XX World Congress of Philosophy w sekcji: Philosophy of Religion. 10 pages document), http://www.bu.edu/wcp/Papers/Reli/ReliBron. htm [dostęp: 8.11.2019].
• [Red. :] S. Kamiński, Światopogląd – religia – teologia. Zagadnienia filozoficzne i metodologiczne, do druku przyg. M. Walczak, A. Bronk (Stanisław Kamiński, Pisma Wybrane, t. 5), Lublin: TN KUL (współautorstwo: M. Walczak).

1999

• Stanisław Kamiński: filozof, metodolog i historyk nauki, RF 47, z. 2, s. 37-54 (współautorstwo: S. Majdański).

2000

• Język (Nauki o języku), w: Encyklopedia katolicka, t. 8, Lublin: TN KUL, kol. 1-3.
• Kamiński Stanisław, w: Encyklopedia katolicka, t. 8, Lublin: TN KUL, kol. 508-511 (współautorstwo: S Majdański, A B Stępień)
• Nauki o religii, w: Religia w świecie współczesnym. Zarys problematyki religiologicznej, red. H. Zimoń, Lublin: TN KUL, s. 23-52.
• Pluralizm religii i prawdziwość religii, w: Religia w świecie współczesnym, red. H. Zimoń, Lublin: TN KUL, s. 605-631.
• Rozumienie jako kategoria poznawcza w naukach społecznych, w: Rozumienie zmian społecznych, red. E. Hałas, Lublin: TN KUL, s. 9-21.
• Umiarkowany optymizm, w: Lepsze w nauce, red. I. Grzeszczak, Wrocław – Warszawa: Wydawnictwo Funna, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (Fundacji Dyskusje o Nauce, t. 4), s. 85-90.

2001

• Czy i dlaczego filozof nie powinien być relatywistą?, PF 10, nr 4, s. 27-29.
• Die Einheit des mittelalterlichen Europa – eine Idealisierung?, w: Europas neue Einheit? Ein philosophisches Kolloąuium, red. A. Przyłębski, L. Romani, A. Speer, Poznań: Verlag der Stiftung Humaniora, s. 25-35.
• Idealizujący charakter pojęcia średniowiecznej Europy, w: Nowa jedność Europy? Rozważania filozoficzne, red. A. Przyłębski, L. Romani, A. Speer, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, s 25-34
• Plus ratio quam natura, w: Starość i młodość w nauce, Wrocław: Wydawnictwo Funna, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (Fundacji Dyskusje o Nauce, t. 5), s 101-104
• Racjonalność religii, w: Religioznawstwo wobec wyzwań współczesności, „Nomos”
• 34-35, s 42-72
• Sind alle Religionen gleichermafien rational?, w: Rationalitat und Irrationalitat (Rationality and Irrationality), red. B. Brogaard, B. Smith, Wien: obv & hpt, s. 46-61
• Stanisław Kamiński – A Philosopher and Historian of Science, w: Polish Philosophers of Science and Nature in the 2oth Century, red. W. Krajewski, Amsterdam – New York: Rodopi, s. 141-151.

2002

• The Antifoundationalism of H.-G. Gadamer’s Philosophical Hermeneutics, w: Between the human and the divine. Philosophical and theological hermeneutics, t. 1: Between the Human and the Divine, red. A. Wierciński, Toronto: The Hermeneutic Press, s. 102-112.
• Fundamentalizm, LTF, s. 411-415.
• Hermeneutyka, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 4, red. T. Gadacz, B. Milerski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 374-377.
• Ist Europa ein philosophischer Begriff?, „Zbliżenia. Annaherungen” nr 1, s. 51-64.
• Klasyczna filozofia, w: Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin: TN KUL, kol. 58-59 (współautorstwo: S. Majdański).
• Kognitywizm, w: Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin: TN KUL, kol. 290-291, 293-294.
• Koło Wiedeńskie, w: Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin: TN KUL, kol. 422-425.
• Kontekstualizm, w: Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin: TN KUL, kol. 745-747.
• O religii i nauce, w: Chrześcijaństwo i kultura w XXI wieku, red. A. Jarmusiewicz, Kraków: Wydawnictwo „M”, s. 48-57.
• Postmodernizm, LTF, s. 929-936.
• Prawdziwość religii, LTF, s. 956-963.
• Racjonalność religii, LTF, s. 992-1001.
• Rozum i wiara u schyłku tysiąclecia. Zapis dyskusji z udziałem: Pawła Bortkiewicza, Andrzeja Bronka i Jana Woleńskiego, „Biuletyn. Instytut Filozoficzno-Historyczny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie” 31, nr 9, s. 7-29 (współautorstwo: P Bortkiewicz, J Woleński)
• [Rec. :] Globalizacja i jej konsekwencje (Globalisierung und ihre Auswirkungen auf religiosem und kulturellem Gebiet, Hrsg. B. Mensen, St. Augustin: Steyler Verlag 2001), „Ethos” 15, nr 3-4(59-60), s. 395-399.

2003

• Religia, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 8, red. T. Gadacz, B. Milerski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s 393-403
• Religia a nauka, w: Religia. Encyklopedia PWN, t 8, red T Gadacz, B Milerski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 410-416.
• Tradycja, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 9, red. T. Gadacz, B. Milerski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 319-322.
• Podstawy nauk o religii, Lublin: TN KUL, ss. 471.
• Czy istnieje metoda religioznawcza?, „Przegląd Religioznawczy” nr 3(209), s. 20-34.
• Czy pedagogika jest nauką autonomiczną?, w: W trosce o integralne wychowanie, red. M. Nowak, T. Ożóg, A. Rynio, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 46-76.
• The Category of Description: The Dynamics of Its Meanings (A Hermeneutical Analysis), „Studies in Logic and Theory of Knowledge” 5, s. 177-213 (współautorstwo: S Majdański)
• [Rec. :] H. Hoffmann, Dzieje polskich badań religioznawczych 1873-1939, Kraków: Wydawnictwo UJ 2004, RF 51, z. 2, s. 146-151.
• [Rec.:] J. Kopania, Boski sen o stworzeniu świata. Szkice filozoficzno-teologiczne, Białystok: Trans Humana 2003, RF 51, z. 2, s. 151-156.
• [Rec. :] M. Czarnocka, Podmiot poznania a nauka, Wrocław: Wydawnictwo UWr 2003, RF 51, z. 2, s. 139-146.

2004

• Filozofowanie w kontekście języka: refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej, RF 52, nr 2, s. 57-73 (współautorstwo: S. Majdański).
• Gadamera krytyka rozumu naukowego, w: Dziedzictwo Gadamera, red. A. Przyłębski, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, s. 45-60.
• Marii i Stanisława Ossowskich koncepcja nauki o nauce, ZagN 40, nr 3(161),
• s 443-454
• Podejście do religii Józefa Marii Bocheńskiego, w: Ojciec Józef Bocheński. Drogi życia i myślenia filozoficznego. W stulecie urodzin uczonego, red. C. Głombik, Katowice: Wydawnictwo Gnome, s. 26-33.
• Religia w listach Fryderyka Wielkiego (1712-1786), w: W kręgu sacrum i pogranicza, red. E. Matuszczyk, M. Krzywosz, Białystok: Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, s. 195-216, https://repozytorium.uwb. edu. pl/jspui/bitstream/1132o/58o5/1/E_Matuszczyk_M_Krzywosz_W%2okregu_ sacrum_i_pogranicza. pdf [dostęp: 7.11.2019].

2005

• Czy istnieje metoda religioznawcza?, w: Religioznawstwo polskie w XXI wieku, red. Z. Stachowski, Tyczyn: Polskie Towarzystwo Religioznawcze, s. 21-35.
• Dezintegracja i integracja nauk o religii, w: Religijność społeczeństwa polskiego lat 80. Od pytań filozoficznych do problemów empirycznych, red. M. Grabowska, T. Szawiel, wyd. 2, Warszawa: UW, s. 119-135.
• „Fundamentalizm”: sensy i dziedziny użycia, w: Fundamentalizm i kultury, red. M. Szulakiewicz, Z. Karpus, Toruń: Wydawnictwo UMK, s. 19-30.
• Nauki humanistyczne i kultura logiczno-metodologiczna, „Edukacja Humanistyczna”, nr 1-2, s. 18-26.
• [Rec. :] Obrona realizmu w filozofii nowożytnej i współczesnej, red. B. Tuchańska, T. Sieczkowski, Łódź: Wydawnictwo UŁ 2004, RF 53, nr 2, s. 353-354.
• Od rozumienia religii jako „opium ludu” do tezy o niezbywalnej obecności religii w świecie, w: Byt i sens. Księga pamiątkowa VII Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Szczecinie 14-18 września 2004 roku, red. R. Ziemińska, I. Ziemiński, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s 62-70
• Pedagogika i filozofia: uwagi metafilozoficzne, w: Filozofia a pedagogika. Studia i szkice, red. P. Dehnel, P. Gutowski, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, s. 9-27.
• Pluralizm kultur i relatywizm kulturowy, w: Byt i sens. Księga pamiątkowa VII Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Szczecinie 14-18 września 2004 roku, red. R. Ziemińska, I. Ziemiński, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s 45-49

2006

• Hans-Georg Gadamers Kritik der wissenschaftlichen Vernunft, w: Das Erbe Gadamers, red. A. Przyłębski, Frankfurt a. M. : Peter Lang, s. 155-172.
• Metoda naukowa, „Nauka”, nr 1, s. 47-64.
• „Natura czy kultura?” Uwagi metodologiczne, w: Natura, edukacja, kultura. Pedagogia źródeł, red. B. Przyborowska, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 243-256.
• Prawda i kultura europejska, w: Myśli o języku, nauce i wartościach. Księga ofiarowana Profesorowi Jackowi Juliuszowi Jadackiemu w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. W. Strawiński, M. Grygianiec, A. Brożek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, s. 396-410.
• Religia i nauka: dwie prawdy?, „Filozofia Nauki” 14, nr 1(53), s. 33-43.
• Teologia – próba metodologiczno-epistemologicznej charakterystyki, „Nauka” nr 2, s. 81-110 (współautorstwo: S. Majdański) [przedruk pod zmienionym tytułem: Metodologia teologii, w: Metodologia nauk, cz. II: Typy nauk, red. S. Janeczek, M. Walczak, A. Starościc, Lublin: Wydawnictwo KUL 2019 (Dydaktyka Filozofii, L 9^ ^s. ¹²7^-159^].
• Wprowadzenie. Hermeneutyka – hermeneutyka filozoficzna – filozofia hermeneutyczna, w: Hermeneutyczne dziedzictwo filozofii, red. H.T. Mikołajczyk, M. Oziębłowski, M. Rembierz, Kraków: Wydawnictwo „Scriptum”, s. 17-29.

2007

• Człowiek – istota określona czasem, tradycją i językiem. Filozoficzna antropologia H.-G. Gadamera, w: Dusza, umysł, ciało. Spór o jedność bytową człowieka, red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, Lublin: PTTA, s. 373-389.
• Mircei Eliadego fenomenologia religii, PF 16, nr 4, s. 107-131.
• Nauki pro religiju, w: Religija w suczasnomu switi. Materijali do kursu religieznawstwa, red. G. Zimonj, Lwiw: Widawnictwo „Swiczado”, s. 17-40.
• Religijnij pljuralizm i prawdiwost religii, w: Religija w suczasnomu switi. Materijali do kursu religieznawstwa, red G Zimonj, Lwiw: Widawnictwo „Swiczado”, s 467-487
• Pojęcie nauki oraz nauk podstawowych i stosowanych, w: Nauka i państwo, red. B. Majewska (Fundacji Dyskusje o Nauce, t. 11), Wrocław – Warszawa: FNP, s 108-112 (współautorstwo: P Kawalec)
• [Rec.:] A. Nowaczyk, Poławianie sensu w filozoficznej głębi, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2006, ss. 211, RF 55, nr 2, s. 223-226 (współautorstwo: W. Zaręba).

2008

• Fenomenologija religii, tłum. ros. F. G. Owsienko, „Rieligiowiedienije” nr 1, s. 75-78.
• [Rec.:] The Anthropology of the Enlightenment, eds. L. Wolff, M. Cipolloni, Stanford, Calif.: Stanford University Press 2007, pp. 414, ANTH 103, nr 2, s. 632-634.
• Metareligioznawstwo, w: Encyklopedia katolicka, t. 12, Lublin: TN KUL, kol. 628630
• Metoda, w: Encyklopedia katolicka, t. 12, Lublin: TN KUL, kol. 635-637.
• Metoda naukowa, w: Encyklopedia katolicka, t. 12, Lublin: TN KUL, kol. 637-644.
• Metodologia nauk, w: Encyklopedia katolicka, t. 12, Lublin: TN KUL, kol. 644-649.
• [Rec:.] A. Grobler, Metodologia nauk, Kraków: Aureus, Znak 2006, ss. 343, „Forum Philosophicum” 13, nr 1, s. 147-149, DOI:io.584o/forphil20o8i3iii (współautorstwo: P. Kawalec).
• [Abstrakt:] Na czym polega filozoficzna interpretacja tekstu, w: Księga streszczeń VIII Polskiego Zjazdu Filozoficznego, red. A. Brożek, J. Jadacki, Warszawa: Semper, s. 245.
• [Rec. :] A. Lekka-Kowalik, Odkrywanie aksjologicznego wymiaru nauki, Lublin: Wydawnictwo KUL 2008, ZagN 44, nr 3-4, s. 454-469.
• [Rec.:] K. Banek, Historia religii. Religie niechrześcijańskie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos” 2007, ss. 558, „Nomos”, nr 63-64, s. 139-143 (współautorstwo: S. Grodź).
• Religia jako pojęcie i przedmiot badań (uwagi metodologiczne), „Przegląd Religioznawczy” nr 3(229), s. 3-21.

2009

• Kłopoty z porządkowaniem nauk: perspektywa naukoznawcza, „Nauka” nr 1, s. 4766 (współautorstwo: S. Majdański).
• Nowy porządek świata, „Tygodnik Powszechny” nr 18, s. 17.
• Słowo wstępne, w: P. Jenkins, Chrześcijaństwo przyszłości. Nadejście globalnej Christianitas, tłum. S. Grodź, Warszawa: Verbinum, s. 5-17.
• Method as a Distinguishing Characteristics of Science, w: Scientific Knowledge and Common Knowledge, red. D. Łukasiewicz, R. Pouivet, Bydgoszcz: Epigram Publishing House, Kazimierz Wielki University Press, s. 35-54.
• [Rec. :] H. McLeod, The Religious Crisis of the rg60s, Oxford, New York: Oxford University Press 2007, pp. 290, ANTH 104, nr 2, s. 616-620.
• The Rationality of Belief and the Significance of Prejudgments for the Act of Interpretation, w: The Task of Interpretation: Hermeneutics, Psychoanalysis, and Literary Studies, red. D. Skórczewski, A. Wierciński, E. Fiała, Lublin: Wydawnictwo KUL, s 73-85
• Podstawy nauk o religii, wyd 3 popr i zm , Lublin: TN KUL, ss 500
• Odpowiedzialność uczonych: uwagi metodologa, w: Odpowiedzialność uczonych, Wrocław – Warszawa: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (Fundacji Dyskusje o Nauce, t. 13), s. 85-94.

2010

• [Rec. :] Religious Pluralism, Globalization, and World Politics, ed. T. Banchoff, Oxford: Oxford University Press 2008, ANTH 105, nr 1, s. 259-262.
• [Rec. :] P. Jenkins, God’s Continent. Christianity, Islam, and Europe’s Religious Crisis, Oxford: Oxford University Press 2007, pp. 340, ANTH 105, nr 2, s. 653-655.
• Humanistyka polska po Maksie Weberze, „Nauka” nr 3, s 58-63
• Opis naukowy, w: Słownik terminów naukoznawczych. Teoretyczne podstawy naukoznawstwa, red. J. Herbut, P. Kawalec, Lublin: Wydawnictwo Lubelskiej Szkoły Biznesu, s 43-44 (współautorstwo: S Majdański)
• Opis, w: Encyklopedia katolicka, t. 14, Lublin: TN KUL, k. 662-666 (współautorstwo: S. Majdański).
• Metodologia nauk: jej zadania i potrzeby wczoraj i dziś, w: Metodologia: tradycja i perspektywy, red. M. Walczak, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 9-20 (współautorstwo: S. Majdański).
• Poznawcza rola tradycji, w: Metodologia: tradycja i perspektywy, red. M. Walczak, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 2-34.
• Kryzys chrześcijaństwa lat sześćdziesiątych XX wieku (H. McLeod, The Religious Crisis of the ig60s, Oxford, New York: Oxford University Press 2007, ss. 290), „Nomos” 69-70, s. 139-145.
• Dialog jako droga do prawdy o człowieku, „Paedagogia Christiana” 25, nr 1, s. 1132 (współautorstwo: A. Salamucha).
• Pojęcie godności człowieka: uwagi metodologa, w: Antropologiczna pedagogika ogólna, red. M. Nowak, P. Magier, I. Szewczak, Lublin: Gaudium, s. 57-74.
• Czym zajmuje się filozofia religii?, „Analiza i Egzystencja” 12, s. 143-166.
• Kategoria godności człowieka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophia-Sociologia” 35, nr 1, s. 77-96.

2011

• [Rec.:] P. Jenkins, The New Faces of Christianity. Believing the Bible in the Global South, Oxford: Oxford University Press 2008, pp. 264, ANTH 106, nr 1, s. 261-264.
• [Rec. :] Symbolika włosów w perspektywie religioznawczej (K. Banek, Opowieść o włosach. Zwyczaje – rytuały – symbolika, Warszawa: Wydawnictwo TRIO 2010, ss. 260, ilustracje, indeks, bibliografia), „Nomos” nr 73-74, s. 155-157 (współautorstwo: S. Grodź).
• Czym jest religiologia?, „Nauka”, nr 2, s. 39-49.
• Dlaczego bezzałożeniowe, i w tym sensie obiektywne, nauki o religii są niemożliwe?, STNKUL 40, s. 5-21.
• O priczinach niewozmożnosti biespriedposyłocznogo i w etom smysle objektiwnogo izuczenija rieligij, „Wiestnik PSTGU” / „Bogosłowije. Fiłosofija” 5 (37), s. 85-98 [O npuuuuax Heeo3Mo^Hocmu 6ecnpe^nochmoHHo^o u e ^moM CMbicne oóbeKmueHoso u3yueHua penuauu, „BecraHK nCTry” / „BorocnoBHe. ^Hnoco^Hn”, Bbin. 5 (37), c. 85-98].
• Pojęcie i rodzaje metody naukowej, w: Podstawy naukoznawstwa, t 1, red P Kawalec, P. Lipski, R. Wodzisz, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 37-61.

2012

• [Głos w dyskusji:] Termin w poznaniu i komunikacji – dyskusja panelowa, w: Termin w językoznawstwie, red. D. Brzozowska, W. Chłopicki, Kraków: Tertium, s. 15-46.
• [Rec :] E. Kotkowska, Ku metodzie integralnej w teologii fundamentalnej. Sposoby konstruowania interdyscyplinarnych działań w poszukiwaniu „locorum theologicorum”. Zastosowanie i weryfikacja na przykładzie życia i twórczości Simone Weil, Poznań: Wydawnictwo UAM 2010, ss. 307, RF 60, nr 2, s. 163-170.
• Humanistyka i filozoficzna hermeneutyka, w: Horyzonty humanistyki, red. S. Gajda, Opole: Uniwersytet Opolski, s. 9-44.
• Kategoria godności człowieka w świetle hermeneutyki, „Analiza i Egzystencja” nr 19, s. 11-29.
• Metodologiczny status nauk o religii, w: Filozofia religii, red. S. Janeczek, Lublin: Wydawnictwo KUL (Dydaktyka Filozofii, t. 2), s. 15-37.
• Pozytywizm, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, Lublin: TN KUL, k. 199-203.
• Religiologia, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, Lublin: TN KUL, k. 1418-1420.
• Rozumienie, w: Encyklopedia katolicka, t. 17, Lublin: TN KUL, k. 443-450.
• Secular, Secularization and Secularism. A Review Article, ANTH 107, nr 2, s. 578583
• Was heifit es einen Text philosophisch zu interpretieren?, w: Der Mensch und seine Sprachen: Festschrift fur Professor Franciszek Grucza, red. M. Olpińska-Szkiełko i in., Frankfurt am Main: Peter Lang, s. 149-167.

2013

• [Abstrakt:] What Then Is It to Be Not Just a Theistic, But a Catholic Philosopher? Alasdair MacIntyre’s Conception of Philosophy, w: Abstracts. XXIII World Congress of Philosophy „Philosophy As Inąuiry and Way of Life”, 4-10 August, 2013, University of Athens, Athens: University of Athens 2013, s. 86.
• [Rec. :] K. Talmont-Kamiński, In a Mirror, Darkly. How the Supernatural Reflects Rationality, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2012, pp. 136, ANTH 108, nr 2, s. 714-715.
• [Rec. :] Z. Kobylińska, Umoralnić życie publiczne. Luigiego Sturza doktryna społeczno-polityczna, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2012, ss. 448, indeks osobowy, „Roczniki Filozoficzne” 61, nr 4, s. 151-155.
• Why Is a Presuppositionless and in This Sense Objective Study of Religion Impossible?, ANTH 108, nr 1, s. 231-239 (zmieniona wersja: „Anthropology & Mission” nr 46, s. 10-11).

2014

• [Rec. :] T.J. Kozinski, The Political Problem of Religious Pluralism. And Why Philosophers Can’t Solve It. Lanham: Lexington Books 2010, pp. 263, ANTH 109, nr 1, s. 303-305.
• Profesora Mariana Przełęckiego rozumienie religii, w: Księga pamiątkowa Marianowi Przełęckiemu w darze na g0-lecie urodzin, red. A. Brożek, J. Jadacki, Lublin: Norbertinum, s. 311-329.
• Teologia (fides) – nauka (ratio): jaka teologia i jaka nauka?, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” nr 57, s 7-32
• What Then Is It to Be Not Just a Theistic, But a Catholic Philosopher? Alasdair MacIntyre’s Conception of Philosophy (Cóż więc znaczy być nie tyle teistycznym, ile katolickim filozofem? Alasdaira MacIntyre’a koncepcja filozofii), w: W trosce o kulturę logiczną. Prace dedykowane księdzu profesorowi Józefowi Herbutowi z okazji osiemdziesiątej rocznicy urodzin, red K W Wolsza, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, s- ¹53^-159.

2015

• [Rec.:] Constitutional Secularism in an Age of Religious Revival, red. S. Mancini, M. Rosenfeld, Oxford: Oxford University Press 2014, pp. 349, ANTH 110, nr 1, s. 247-250.
• Sekularyzm konstytucyjny: preliminaria pojęciowe, w: Filozofia – nauka – religia. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Jodkowskiemu z okazji 40-lecia pracy naukowej, red. P. Bylica i in., Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, s. 505-515.
• Uczony w przestrzeni publicznej: prawo i obowiązek, „Nauka” nr 1, s. 99-106 (w ramach Debaty komitetów problemowych Wydziału I. Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN: Komitetu Etyki w Nauce i Komitetu Naukoznawstwa (13 listopada 2014, Warszawa)).

2016

• Philip Kitcher’s secular humanism (Kitcher Philip, Life After Faith: The Case for Secular Humanism, Yale University Press, 2014, i75pp., Sources, Index), ANTH 111, nr 1, s. 269-271.
• Świecki humanizm jako alternatywa światopoglądu religijnego (w nawiązaniu do poglądów Philipa Kitchera), w: Myśli o języku, nauce i wartościach. Seria druga. Profesorowi Jackowi Juliuszowi Jadackiemu w siedemdzesiątą rocznicę urodzin, red. A. Brożek i in., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 563-576.

2018

• Stanisława Kamińskiego opcje metodologiczne, „Filozofia i Nauka” 6, s. 199-230 (współautorstwo: M. Walczak).

2019

• Metoda naukowa, w: Metodologia nauk, cz. I: Czym jest nauka?, red. S. Janeczek, M. Walczak, A. Starościc, Lublin: Wydawnictwo KUL (Dydaktyka Filozofii, t. 9), s. 89-153 (współautorstwo: M. Walczak).
• Metodologiczno-epistemologiczne inspiracje i aspiracje lubelskiej szkoły filozofii klasycznej, w: Lubelska szkoła filozoficzna w porównaniach, red. J. Wojtysiak i in., Lublin: Wydawnictwo KUL (Filozofia Klasyczna na KUL-u), s. 173-206 (współautorstwo: S. Majdański).

[/tab]
[tab title=”Stanisław Majdański – bibliografia”]

Bibliografia prac Stanisława Majdańskiego

1957

• [Magisterium:] Syntaktyczna rola słowa „jest”, Lublin 1957 [promotor: Stanisław Kamiński] (maszynopis).

1959

• Metodologia nauk na Wydziale Filozoficznym, ZN KUL 2, z. 1, s. 137-145 (współautorstwo: W. Marciszewski).
• [Rec.:] Problemy konstruktiwnogo naprawlenija w matematike. 1, Leningrad 1958, Izdatelstwo Akademii Nauk SSSR – Trudy Matematiczeskogo Instituta im. W.A. Stekłowa, T. 52, RF 7, z. 1, s. 141-145.

1962

• [Rec. :] A.F. Begiaszwili, Mietod analiza w sowriemiennoj burżuaznoj fiłosofii, Tbilisi 1960, RF 10, z. 1, s. 197-203.
• O naturze logicznej transcendentaliów w aspekcie pryncypiów ogólnej teorii bytu, RF 10, z.1, s. 41-85.

1965

• Dwudziestolecie logiki na KUL, ZN KUL 8, z. 3, s. 37-39 (współautorstwo: S. Kamiński)

1966

• [Rec. :] S. Kamiński, M.A. Krąpiec, Z teorii i metodologii metafizyki, Lublin: TN KUL 1962, RF 14, z. 1, s. 154-158 (współautorstwo: A.B. Stępień).
• [Rec. :] A.B. Stępień, Wprowadzenie do metafizyki, Kraków: Znak 1964, RF 14, z. 1, s. 162-174.

1967

• [Rec. :] T. Czeżowski, Filozofia na rozdrożu – analizy metodologiczne, Warszawa: PWN 1965, RF 15, z. 1, s. 151-164.

1969

• [Doktorat:] Problemy asercji zdaniowej, Lublin 1969 [promotor: Stanisław Kamiński, recenzenci: Mieczysław A. Krąpiec, Izydora Dąmbska] (maszynopis).
• Logika na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (Z okazji 50-lecia Uczelni), RF 17, z. 1, s. 123-170 (współautorstwo: C. Wojtkiewicz).

1970

• Pragmatyczno-epistemiczny charakter logiki (zdań), „Sprawozdania z Czynności Wydawniczych i Posiedzeń TN KUL”, s. 33-36.
• Próba pragmatycznej charakterystyki dyskusji, „Sprawozdania z Czynności Wydawniczych i Posiedzeń TN KUL”, s 43-52
• Zdanie w sensie pragmatycznym (geneza i logiczny walor pojęcia), „Sprawozdania z Czynności Wydawniczych i Posiedzeń TN KUL”, s. 36-41.
• Uwagi o (meta)filozofii T. Czeżowskiego, „Sprawozdania z Czynności Wydawniczych i Posiedzeń TN KUL”, s. 41-43.
• Z zagadnień pragmatycznej charakterystyki fenomenu dyskusji (szkice semiotyczno-filozoficzne), RF 18, z. 1, s. 121-192.

1972

• Problemy asercji zdaniowej. Szkice pragmatyczne, Lublin: TN KUL (Studia z Filozofii Teoretycznej, t. 5), ss. 248.

1973

• Asercja, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin: TN KUL, k. 995-996.
• Autorytet, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin: TN KUL, k. 1161-1168 (współautorstwo: Z. Chlewiński).
• Biologistyczny punkt widzenia (zarys eksplikacji problemu), ZN KUL 16, nr 2, s 3-24 (współautorstwo: Z Chlewiński)

1975

• Logika: czy, ilo- i jak wartościowa?, STNKUL nr 4, s. 41-62.

1976

• Biologizm, w: Encyklopedia katolicka, t. 2, Lublin: TN KUL, k. 578-581 (współautorstwo: Z Chlewiński)
• Refleksja metodologiczna w środowisku filozoficznym KUL – próba metarefleksji, ZN KUL 19, nr 2, s. 21-43.

1977

• [Głos w dyskusji:] Filozofia chrześcijańska – wobec konstatacji i rzeczywistych problemów, ŻiM 27, nr 6, s. 20-23, 23-25, 28-32 (trzy wypowiedzi).

1978

• [Udział w opracowaniu:] W kręgu filozofii KUL. Z dyskusji o dorobku Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej z okazji 60-lecia Uczelni, ŻiM 28, nr 11, s. 21-72 (teksty własne na s. 22-23, 27, 33-35, 40-44, 49, 51, 59, 63-65, 71, 72).

1979

• Confirmatio Poloniae Semper Fidelis… Papież Jan Paweł II w Polsce 2-10.06.1979. Cz. I, „Gwiazda Polarna” 71, nr 37.
• Confirmatio Poloniae Semper Fidelis… Papież Jan Paweł II w Polsce 2-10.06.1979. Cz. II, „Gwiazda Polarna” 71, nr 38.

1980

• Filozoficzne ujęzykowienie bycia: uwagi o języku filozofii, STNKUL 9, s. 59-80 (współautorstwo: A. Bronk).
• Gdy mowa o mowie sumienia. Z refleksji (meta)syneidologicznych, RF 28, nr 2, s. 168-175.

1981

• „O klasyfikacji rozumowań”. Aneks odredakcyjny do artykułu S. Kamińskiego, STNKUL 10, s. 397-398.
• Drewnowski Jan Franciszek, w: Encyklopedia katolicka, t. 4, Lublin: TN KUL, k. 207.

1985

• Der „Heidegger-Strich”. Bemerkungen zur Sprache der Philosophie, „Studies in Logic and Theory of Knowledge” 1, s. 153-174 (współautorstwo: A. Bronk).

1986

• Z grona naukoznawców odszedł Stanisław Kamiński (1919-1986), ZagN 22, nr 4, s 731-733 (współautorstwo: A Bronk)
• Geulincx Arnoldus, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin: TN KUL, k. 1037.

1989

• Słowo od wydawcy. Ksiądz Profesor Stanisław Kamiński (1919-1986), w: S. Kamiński, Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, do druku przyg. T. Szubka, Lublin: TN KUL (Stanisław Kamiński, Pisma Wybrane, t. 1), s. I-VIII (współautorstwo: A. Bronk).

1991-1992

• Klasyczność filozofii klasycznej, RF 39-40, z. 1, s. 367-391 (współautorstwo: A. Bronk) [przedruk w: Metodologia nauk, cz. II: Typy nauk, red. S. Janeczek, M. Walczak, A. Starościc, Lublin: Wydawnictwo KUL (Dydaktyka Filozofii, t. 9), s. 199-224].

1992

• Logika i wiara. Intelektualne prowokacje Ojca Profesora Józefa M. Bocheńskiego OP, „W Drodze” 20, nr 5(225), s 46-55 (współautorstwo: A Bronk)

1994

• Kategoria dziejowości w hermeneutyce i w filozofii klasycznej, RF 42, z. 2, s. 91105 (współautorstwo: A. Bronk).

1995

• Kategoria opisu: dynamika znaczeń (analiza hermeneutyczna), RF 43, z. 1, s. 5-39 (współautorstwo: A Bronk)

1996

• Ani scjentyzm, ani fideizm: u progu nowoczesnej syntezy filozoficznej, czyli Jana Franciszka Drewnowskiego program precyzacji filozofii klasycznej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, wyb. i oprac. S. Majdański, S. Zalewski, Lublin: TN KUL, s. 5-52.
• [wyb. i oprac. :] J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, wyb. i oprac. S. Majdański, S. Zalewski, Lublin: TN KUL.
• Geschichtlichkeit und Klassizitat – zwei philosophische Begriffe, w: Dilthey und Yorck. Philosophie und Geisteswissenschaften im Zeichen von Geschichtlichkeit und Historismus, red. J. Krakowski, G. Scholtz, Wrocław: Wydawnictwo UWr, s. 17-35 (współautorstwo: A. Bronk).
• Kategoria opisu: dynamika znaczeń (analiza hermeneutyczna), w: Symbol a rzeczywistość, red. B. Andrzejewski, Poznań: Wydawnictwo UAM, s. 45-68 (współautorstwo: A Bronk)
• Klasyczność filozofii w rozumieniu szkoły lubelskiej, „Ethos” 9, z. 3-4(35-36), s. 129144 (współautorstwo: A. Bronk).

1997

• Autorytet, LFK, s. 68-70 (współautorstwo: J. Herbut).
• Filozofia klasyczna, LFK, s. 223-225 (współautorstwo: A. Bronk).
• Filozofia w życiu człowieka (W nawiązaniu do idei ks. Prof. Stanisława Kamińskiego), ZN KUL 40, nr 3-4(159-160), s. 19-28 (współautorstwo: A. Bronk).
• Opis, LFK, s. 413-417 (współautorstwo: A. Bronk).

1997-1998

• W kręgu filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Z dyskusji o dorobku Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej z okazji 60-lecia uczelni. Dyskusję prowadził i tekst opracował Stanisław Majdański, STNKUL 26-27, s. 151-205 (pierwodruk: ŻiM 28(1978), nr 11(293), s. 21-72).
• Wydział Filozoficzny KUL: koncepcja, struktura, funkcje. Notatki na tle przypomnianej dyskusji, STNKUL 26-27, s. 205-215.

1998

• Gottfried Wilhelm Leibniz, czyli program dla Polski siedemnastowiecznego racjonalisty, polityka, historyka i jego aktualność dzisiaj, w: G.W. Leibniz, Wzorzec dowodów politycznych, tłum. T. Bieńkowski, Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy Świadectwo, s. 5-18.

1999

• Stanisław Kamiński: filozof, metodolog i historyk nauki, RF 47, z. 2, s. 37-54 (współautorstwo: A Bronk)

1999-2000

• Summarium: ciągłość i zmiany. Od redakcji, STNKUL 28-29, s. 3-7.

2000

• „…Bo jestem Polak”. O zsyłce Polaków do Związku Sowieckiego w lutym 1940 z drem Stanisławem J.T. Majdańskim rozmawia Maria Wrzeszcz, „Ethos” 13, nr 3(51), s. 273-281.
• Kamiński Stanisław, w: Encyklopedia katolicka, t. 8, Lublin: TN KUL, k. 508-511 (współautorstwo: A. Bronk, A. B. Stępień).
• Metafizyka klasyczna: transcendentalia, konwertybilia i reduplikatywy (refleksje meta-metafizyczne), SPhCh 36, nr 2, s. 157-180.

2001

• Czy i dlaczego filozof powinien być realistą? – głos w dyskusji, PF 10, nr 4, s. 58-61.
• Jan Franciszek Drewnowski, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 2, red. A. Maryniarczyk, Lublin: PTTA, s. 717-721 (współautorstwo: A. Lekka-Kowalik).
• Śladem zesłańców: dorzecze Dźwiny Północnej, Archangielsk, zawołżańskie stepy (fakty, świadectwa, refleksje), „Biuletyn Solidarności KUL”, s. 177-185.

2001-2002

• Autorytet – pojęcie i problemy. Refleksje filozoficzno-pragmatyczne, STNKUL 3031, s. 207-231.

2002

• Klasyczna filozofia, w: Encyklopedia katolicka, t. 9, Lublin: TN KUL, k. 58-59 (współautorstwo: A Bronk)
• Między „ontologią”, „metafizyką” i „realizmem”. Szkic metafilozoficzny, RF 50, z. 1, s. 383-401.
• Moralny fundament Europy, czyli o cywilizację życia. Wprowadzenie do Sympozjum „O solidarność rodziny narodów Europy”, Zamek Lubelski 15.05.2001, w: Moralny fundament Europy, czyli o cywilizację życia, red. T. Styczeń, C. Ritter, S. Majdański, Lublin: Instytut Jana Pawła II, s. 71-89; niemiecki odpowiednik tegoż tekstu (w tłum. H. Ulricha): Das moralische Fundament Europas oder fur eine Zivilisation des Lebens, w: tamże, s. 90-110; także w: „Ethos” 15, nr 1-2(5758), s. 50-66 (współautorstwo: T. Styczeń, C. Ritter).
• [Red.:] Moralny fundament Europy, czyli o cywilizację życia, Lublin: Instytut Jana Pawła II, ss. 329 (współredaktorzy: T. Styczeń, C. Ritter).

2003

• The Category of Description: The Dynamics of Its Meanings (A Hermeneutical Analysis), „Studies in Logic and Theory of Knowledge” 5, s. 177-213 (współautorstwo: A Bronk)
• Ksiądz Profesor Władysław Hładowski o Janie Franciszku Drewnowskim i o współczesnej myśli teologiczno-filozoficznej, STNKUL 32(52), s. 203-222 (współautorstwo: M Adamczyk)
• Postawy i logiczne wartości (szkic w nawiązaniu do pewnych idei Jana Łukasiewicza), w: Wartość i sens. Aksjologiczne aspekty teorii interpretacji, red. A. Tyszczyk, E. Fiała, R. Zajączkowski, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 93-125.

2004

• Filozofowanie w kontekście języka: refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej, RF 52, nr 2, s 57-73 (współautorstwo: A Bronk)
• O godło godne uniwersytetu. Projekty heraldyczne Benedykta Tofila, STNKUL 33, s. 157-166.

2005

• Ethicae loci naturales. Wybrane uwagi i refleksje metaetyczne, STNKUL 34, s. 1747.

2006

• Filozof jako teolog – Jan Franciszek Drewnowski. Z ks. Andrzejem Santorskim rozmawiają Stanisław Majdański i ks. Michał Adamczyk. Cz. II, STNKUL 35, s. 101-104 (współautorstwo: M. Adamczyk).
• Rodzina jako kategoria naturalna i przedmiot badań oraz studiów w polskiej tradycji (szkic naukoznawczy), „Studia nad Rodziną” 10, nr 1-2(18-19), s. 171-181.
• Teologia – próba metodologiczno-epistemologicznej charakterystyki, „Nauka”, nr 2, s. 81-110 (współautorstwo: A. Bronk) [przedruk pod zmienionym tytułem: Metodologia teologii, w: Metodologia nauk, cz. II: Typy nauk, red. S. Janeczek, M. Walczak, A. Starościc, Lublin: Wydawnictwo KUL 2019 (Dydaktyka Filozofii, t 9^ ^s. ¹²7^-159^].

2007

• Nota o potrzebie uniwersyteckiego naukoznawstwa i nie tylko (z refleksji metanaukoznawczych), STNKUL 36, s 203-216

2008

• Filozofowanie klasyczne (FK) i niektóre jego wyznaczniki, w: Księga streszczeń VIII Polskiego Zjazdu Filozoficznego, red. A. Brożek, J. Jadacki, Warszawa: Semper, s 263
• O potrzebie naukoznawstwa – z myślą o rozwoju badań i studiów (w nawiązaniu do polskiej tradycji), w: Skrypt dla uczestników studiów podyplomowych „Zarządzanie badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi w jednostkach naukowych”, t. 1, red. P. Kawalec, S. Majdański, Lublin: Wydawnictwo Lubelskiej Szkoły Biznesu, s. 7-21.
• [Red.:] Skrypt dla uczestników studiów podyplomowych „Zarządzanie badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi w jednostkach naukowych”, t. 1, Lublin: Wydawnictwo Lubelskiej Szkoły Biznesu (współredaktor: P Kawalec)
• Racjonalność i nauka – w optyce metafilozoficznej, ZagN 44, z. 3-4, s. 313-326.
• Słów kilka na temat pojęcia metajęzyka (Tematy do dyskusji), www.StudiaPhilosophicaForum.org (współautorstwo: A. Bronk, M. Walczak).
• Szkic o logice ogólnej i usługowej, czyli o zespole dyscyplin logicznych, STNKUL 37, s. 137-156.

2009

• Kłopoty z porządkowaniem nauk: perspektywa naukoznawcza, „Nauka”, nr 1, s 47-66 (współautorstwo: A Bronk)
• O autorytecie i idei uniwersytetu (z refleksji naukoznawczych), STNKUL 38, s. 6380.
• O odniesieniach do myśli Tadeusza Czeżowskiego w „szkole lubelskiej” (uwagi i refleksje), „Ruch Filozoficzny” 66, nr 4, s. 819-821.

2010

• O zdaniu kategorycznym i strukturze tematyczno-rematycznej wobec warunkowo-implikacyjnej. Uwagi i refleksje semiotyczno-logiczne, STNKUL 39, s. 73-89.
• Konteksty metody. Stanisława Kamińskiego trójpodejście: geneza – struktura funkcja (szkice semiofenomenologiczne), w: Metodologia: tradycja i perspektywy, red. M. Walczak, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 113-132.
• Logika i polityka, czyli w stronę G.W. Leibniza wzorca dowodów politycznych, w: Leibniz. Tradycja i idee nowoczesnej filozofii, red. B. Paź, Kraków: Aureus, s. 289-317.

2011

• Sumienie wiąże, prawda zobowiązuje, czyli Tadeusza Stycznia etyka osobowego „ego” otwartego na asercję, prawdę i istnienie, STNKUL 40, s. 23-44.

2012

• Uniwersytet katolicki, jego koncepcja i model na dziś – szkice do przemyśleń uniwersytetoznawczych Profesora Stefana Sawickiego, STNKUL 41, s. 33-47.

2014

• Rozmowa jubileuszowa. O katolickiej kulturze intelektualnej, Uniwersytecie Katolickim, Towarzystwie Naukowym, Katolickiej Akademii Nauk i Janie Pawle II rozmawiają prof. Stefan Sawicki, wieloletni prezes TN KUL, oraz Stanisław Majdański i Stanisław Sarek, redaktorzy „Summarium”, STNKUL 43, s. 43-59.
• W stronę uniwersytetu, filozofii, kultury – w nawiązaniu do M.A. Krąpca i innych mistrzów, STNKUL 43, s. 75-103.

2015

• Okolicznościom się nie kłaniał: Jan Bardan (1933-2015) – etyk, uczeń Feliksa W. Bednarskiego i Karola J. Wojtyły, STNKUL 44, s 27-38

2017

• O „idolu”, z myślą o filozofii i humanistyce – uwagi semiofilozoficzne, w: Idol w kulturze. Studia, red. E. Fiała, A. Fitas, D. Skórczewski, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 16-37.
• O polskiej tradycji rodzinoznawczej, czyli o egzystencjalnej doniosłości kategorii rodziny, „Studia nad Rodziną” 21, nr 3(44), s. 27-40.
• Rozmiłowany w mądrości i prawdzie współczesny samarytanin: Wacław Muzyczka (1946-2017), STNKUL 46, s. 86-95.

2019

• Fenomen polskiej filozofii: „szkoła lubelska” – elementy świadectwa i refleksji, w: Lubelska szkoła filozoficzna. Historia – koncepcje – spory, red. A. Lekka-Kowalik, P. Gondek, Lublin: Wydawnictwo KUL (Filozofia Klasyczna na KUL-u), s. 237-259.
• Metodologiczno-epistemologiczne inspiracje i aspiracje lubelskiej szkoły filozofii klasycznej, w: Lubelska szkoła filozoficzna w porównaniach, red. J. Wojtysiak i in., Lublin: Wydawnictwo KUL (Filozofia Klasyczna na KUL-u), s. 173-206 (współautorstwo: A. Bronk).
• Wokół postaci i myśli Jana Franciszka Drewnowskiego – z moich wspomnień i refleksji, „Studia Philosophiae Christianae” 55, nr 2, s. 41-63.

[/tab]
[/tabs]