Naturalizm – nadnaturalizm. Panel dyskusyjny

Historia filozofii, ale również i historia nauki, ujawniły różne próby skonkretyzowania pojęcia natury na przestrzeni dziejów. Właśnie to pojęcie (jako najbardziej fundamentalne dla rozumienia wszystkiego, co istnieje) stało się źródłem naturalizmu. Współczesne dyskusje nad naturalizmem niosą w sobie nie tylko echa filozofii greckiej, ale przede wszystkim idee wyłaniające się z filozoficznej refleksji nad naukami. Niewątpliwie pozytywistyczna wizja nauki mocno wpłynęła na dyskusje wokół naturalizmu. W dyskusjach tych pojawiły się takie tematy jak: scjentyzm, materializm, obiektywizm, naukowość, doświadczenie. Wydawało się, że inspiracje płynące właśnie z postępu naukowego ostatecznie rozwiązały kwestię rozumienia natury i w konsekwencji naturalizmu. Sama nauka już od początku swego istnienia wskazała na pewne ograniczenia tego, co nazywamy metodą naukową. Czy tym samym otworzyły się drzwi do snucia refleksji na temat interpretacji nadnaturalistycznych?

Przeciwstawienie naturalizmu nadnaturalizmowi (lub odwrotnie) prowadzi do dualizmu, który wymaga zawiłych uzasadnień. Rodzi się pytanie, czy dualizm można zastąpić odpowiednio zinterpretowanym monizmem filozoficznym. Na pewno potrzebne są dalsze dyskusje na ten temat. Rozwój nauki stwarza odpowiedni kontekst dyskusji, a refleksja filozoficzna prowadzona w tym kontekście prowokuje do stawiania kolejnych pytań. Na przykład, ciągle aktualne pozostaje pytanie o konkretyzację pojęcia natury.

Z naturalizmem łączy się często problem redukcjonizmu. Ciekawym zagadnieniem jest rodzaj wzajemnych relacji między redukcjonizmem a naturalizmem. W związku z tym należy poddać głębokiej dyskusji związek neuronauk z filozofią umysłu. Wyraźnie ujawnia się tu konieczność nowych rozstrzygnięć z zakresu ontologii, epistemologii, metodologii i filozofii przyrody.

Naturalizm i nadnaturalizm prowokują do dyskusji interdyscyplinarnych. Powinna w nich wziąć udział także teologia. Winna być ona żywo zainteresowana tym, co nauki wnoszą do odczytywania „księgi natury”. Na przykład pytanie o oddziaływanie naturalizmu z teizmem lub próby rozpoznania różnych form „swoistego działania Boga w świecie” są tematami, które teolog powinien rozpatrywać w tym kontekście.

Uczestnicy panelu:

• prof. Grzegorz Bugajak,
• prof. Piotr Bylica,
• prof. Kazimierz Jodkowski,
• prof. Zbigniew Wróblewski,
• moderator prof. Stanisław Judycki.

ORGANIZATOREM PANELU DYSKUSYJNEGO BYŁA

Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych Polskiego Towarzystwa Filozoficznego