Szkic historii Sekcji Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych PTF

(ze szczególnym uwzględnieniem jej początków)

Józef Zon

Zorganizowany w Szczecinie  w dniach 14-18 września 2004 r. VII Polski Zjazd Filozoficzny okazał się udany także i z tego względu, że ujawnił wielką aktywność polskiego środowiska filozofów przyrody, filozofów przyrodoznawstwa oraz filozofujących przyrodników. Prócz obrad w dwu grupach: filozofii przyrody nieożywionej  (przewodniczący: prof. dr hab.  Michał Tempczyk) i filozofii przyrody ożywionej (przewodniczący: prof. dr hab. Włodzimierz Łastowski) odbył się również bogaty treściowo panel nt. „Komu i po co potrzebna jest dziś filozofia przyrody?”, którego niżej powyzej podpisany był organizatorem.

Podczas uroczystego przyjęcia, zorganizowanego dla uczestników Zjazdu w Gmachu Urzędu Wojewódzkiego na Wałach Chrobrego, ks. prof. Hajduk zaproponował mi, byśmy zapytali Przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, prof. dr hab. Władysława Stróżewskiego,  czy jego zdaniem rozsądne byłoby podjąć próbę powołania Sekcji Filozofii Przyrody w obrębie Towarzystwa. Po zadaniu tego pytania Profesor zafrasował się nieco, dając nam do zrozumienia, iż obawia się, że chodzi o propozycję powołania kolejnej struktury formalnej w obrębie Towarzystwa, która po krótkim czasie stanie się nieaktywna. Uznał jednak, że próbę taką warto by podjąć, jeśli my – jako inicjatorzy jesteśmy przekonani i weźmiemy „na nasze sumienie” – że Sekcja będzie czynna.

Po powrocie do Lublina ułożyliśmy regulamin, przygotowaliśmy formularze wniosków o przyjęcie do Zarządu Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, po czym wystąpiliśmy o zatwierdzenie Regulaminu naszej Sekcji.

Pierwsze wybory Zarządu Sekcji (na dwuletnią kadencję) odbyły się 9 listopada 2005 r. Jego skład przedstawiał się następująco: dr hab. J. Zon – przewodniczący, ks. prof. dr hab. Zygmunt Hajduk – wiceprzewodniczący, dr Zbigniew Wróblewski – sekretarz. Ponadto na członków Zarządu wybrano: prof. dr hab. Kazimierza Jodkowskiego, dr hab. Annę Latawiec, ks. dr hab. Janusza Mączkę oraz dr hab. Pawła Zeidlera.

Bardzo udanym i wielokrotnie już zrealizowanym pomysłem okazały się coroczne Warsztaty Filozofii Przyrody. Autorem tego pomysłu jest ks. Janusz Mączka, który – podczas okazyjnej rozmowy w listopadzie 2006 r., która odbyła się także przy udziale dr hab. Zenona Roskala – zaproponował, by Warsztaty odbyły się w Pasierbcu koło Limanowej. Były one udane, wziął w nich także udział ks. prof. dr hab. Michał Heller. Kolejne warsztaty odbyły się w: Kazimierzu Dolnym (2008-2011, 2015), Pasierbcu (2012-2014) oraz w Krakowie (2016). Poniekąd owocem jednego z Warsztatów w Kazimierzu (2008 r.,) jest wydana w 2016 roku Encyklopedia Filozofii Przyrody. Jej zredagowanie i doprowadzenie do skutku wieloletnim wysiłkiem okupił prof. dr hab. Zenon Roskal.

Na koniec warto zauważyć, że Sekcja spełnia integrującą rolę wobec filozofów przyrody, filozofów nauk przyrodniczych, przyrodników zainteresowanych zagadnieniami należącymi do tego kręgu oraz osób zainteresowanych relacjami między wiarą religijną i naukami przyrodniczymi. W latach 2006-2010 odbywały się w Lublinie  Ogólnopolskie Interdyscyplinarne Seminaria Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych. Jak długo istniał Instytut Filozofii Przyrody i Nauk przyrodniczych w KUL, Sekcja była współorganizatorem organizowanych przez Instytut  konferencji naukowych. Była i jest ona także współorganizatorem organizowanych przez filozofów i  fizyków środowiska UAM w Poznaniu corocznych konferencji naukowych.

Jak widać z powyższych uwag, obietnica złożona wobec Przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Filozoficznego przez ks. prof. Hajduka i mnie została całkiem przyzwoicie dotrzymana.

Józef Zon

Zarząd Sekcji w latach 2005-2007

I Warsztaty Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych – Pasierbiec 2007

Encyklopedia filozofii przyrody