Czym jest rozumienie? Mało jest w filozofii pytań równie doniosłych, a równocześnie wymykających się jednoznacznej odpowiedzi. Takie pytania są wymagające: zmuszają do intelektualnej pokory i ciągłego ponawiania myślowego wysiłku. Ale równocześnie narzucają się nam z wielką siłą, domagając się rozwiązania.

Spór o rozumienie to próba spojrzenia na pojęcie rozumienia z trzech różnych perspektyw: filozofii inspirowanej matematyką i fizyką, filozofii uprawianej w kontekście nauk kognitywnych oraz filozofii zakorzenionej w tradycji fenomenologicznej i hermeneutycznej.

Autorzy są przekonani, że „zrozumieć rozumienie“, albo przynajmniej przybliżyć się do tego celu, można tylko wtedy, gdy uwzględni się różne punkty widzenia. Zapraszają do dialogu wokół jednej z najbardziej doniosłych zagadek filozoficznych. Nawet jeśli zagadki tej nie da się w pełni rozwikłać, to być może dzięki lekturze tej książki uda się ją nieco lepiej zrozumieć.

Spór o rozumienie

Bartosz Brożek, Michał Heller, Jerzy Stelmach

Spis treści

Przedmowa

Michał Heller – Teoria kategorii – nowy sposób rozumienia

1. Wprowadzenie, czyli o rozumieniu rozumienia
2. Preliminaria
2.1. Dwie iskry geniuszu
2.2. Czytane w samolocie
3. Strukturalizm
3.1. Strukturalizm filozoficzny i teoria kategorii
3.2. Bezobiektowa teoria kategorii
3.3. Tożsamość kontekstualna
3.4. Filozofia strzałek
3.5. Filozofia strzałek – wnioski
4. Problem logiki
4.1. Toposy
4.2. Prawda i fałsz w toposach
4.3. Forma i treść
4.4. Logika a filozofia – kilka uwag na marginesie teorii kategorii
5. Filozofia strzałek – nowy sposób rozumienia

Bartosz Brożek – Okropny sen filozofa

1. Chinese Escape Room
2. Fizycjusz i Hermecjusz
3. Znaczenie ucieleśnione
4. Między konkretem i abstrakcją
5. Matematyka i poezja
6. Okropny sen poety

Jerzy Stelmach – Hermeneutyka negatywna

1. Wprowadzenie
2. Jedenaście twierdzeń podstawowych
3. Rozumienie jako bezpośredniość
4. Rozumienie jako podejrzenie
5. Rozumienie jako negacja
6. Rozumienie jako dekonstrukcja

Bartosz Brożek, Michał Heller, Jerzy Stelmach – O rozumieniu rozumienia

1. Zapętlone pojęcie
2. Dwie kultury
3. Granice rozumienia

Bibliografia

Trzech filozofów. Trzy perspektywy. Jedno pojęcie. Czym jest rozumienie? Mało jest w filozofii pytań równie doniosłych, a równocześnie wymykających się jednoznacznej odpowiedzi. Takie pytania są wymagające: zmuszają do intelektualnej pokory i ciągłego ponawiania myślowego wysiłku. Ale równocześnie narzucają się nam z wielką siłą, domagając się rozwiązania. Wybitni myśliciele i uznane autorytety, profesorowie: Heller, Stelmach i Brożek podjęli się tego niełatwego zadania a swoje przemyślenia zawarli w książce „Spór o rozumienie” wydanej nakładem wydawnictwa Copernicus Center Press.

• Michał Heller – kosmolog, filozof i teolog. Laureat Nagrody Templetona i założyciel Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Autor wielu książek, m.in. Filozofia przypadku (2012), Bóg i nauka. Moje dwie drogi do jednego celu (2013), Jak być uczonym (2017), Ważniejsze niż Wszechświat (2018).
• Jerzy Stelmach – prawnik i filozof. Kierownik Katedry Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor honoris causa uniwersytetów w Heidelbergu i Augsburgu. Autor wielu książek, w tym m. in. Die hermeneutische Auffasung der Rechtsphilosophie (1991), Kodeks argumentacyjny dla prawników (2003), Uporczywe upodobanie. Zapiski kolekcjonera (2013) oraz Sztuka manipulacji (2018).
• Bartosz Brożek – filozof, prawnik, kognitywista. Pracownik Katedry Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. Laureat licznych nagród i stypendiów, m.in. Fundacji Humboldta, Prezesa Rady Ministrów, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i Narodowego Centrum Nauki. Autor wielu książek, m.in. Granice interpretacji (2014), Myślenie. Podręcznik użytkownika (2016) oraz Umysł prawniczy (2018).