Zmarł ks. prof. Andrzej Maryniarczyk SDB

Z wielkim żalem informujemy, że 27 grudnia 2020 r. zmarł

ks. prof. dr hab. Andrzej Maryniarczyk SDB

Salezjanin, pracownik naukowy i dydaktyczny
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II,
filozof-metafizyk, uczeń i następca na katedrze uniwersyteckiej
o. prof. Mieczysława Alberta Krąpca,
kierownik Katedry Metafizyki KUL,
założyciel i prezes Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu
– oddziału Società Internazionale Tommaso d’Aquino,
redaktor naczelny Powszechnej Encyklopedii Filozofii

Requiescat in pace

***

Ks. Prof. Andrzej Maryniarczyk SDB urodził się w 26 stycznia 1950 roku w Witowie na skalnym Podhalu, u źródeł Czarnego Dunajca.

Po egzaminach maturalnych złożonych w oświęcimskim Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Konarskiego Andrzej Maryniarczyk w nowicjacie salezjańskim zdobywał podstawową formację zakonną. W Kopcu koło Częstochowy złożył pierwsze czasowe śluby zakonne.

W latach 1970–1976 kontynuował edukację w ramach studiów filozoficznych i teologicznych w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie. Pracę magisterską z katechetyki Wartości katechetyczne systemu prewencyjnego św. Jana Bosko przygotował pod kierunkiem ks. dr hab. Mieczysława Majewskiego SDB, kierownika Katedry Katechetyki KUL i twórcy koncepcji katechezy integralnej. Egzamin magisterski zdał na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 27 maja 1976 roku. W tym samym roku przyjął święcenia.

W tym samym 1976 roku ks. Maryniarczyk rozpoczął studia filozoficzne na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod kierunkiem o. prof. Mieczysława A. Krąpca (metafizyka), ks. prof. Mariana Kurdziałka (historia filozofii), s. prof. Zofii Józefy Zdybickiej (filozofia Boga i religii), ks. prof. Stanisława Kamińskiego (metodologia filozofii i nauk), prof. Ludwika Borkowskiego (logika), ks. prof. Tadeusza Stycznia (etyka) i prof. Antoniego B. Stępnia (teoria poznania). Był również słuchaczem zajęć z filozofii Wschodu zapoczątkowanych na wydziale przez ks. prof. Franciszka Tokarza i kontynuowanych przez dr Leona Cyborana. W 1979 roku ukończył studia, uzyskując absolutorium z filozofii.

Następnie w ramach studiów doktoranckich przygotował rozprawę doktorską w Katedrze Metafizyki: Metoda separacji a metafizyka. Związek formowania pojęcia bytu z determinacją przedmiotu metafizyki, pisaną pod kierunkiem o. prof. Mieczysława A. Krąpca, którą obronił 7 września 1983 roku na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL.

Równocześnie pełnił funkcje wicerektora i kierownika studiów w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie, gdzie prowadził również wykłady z metafizyki, teodycei oraz logiki (w latach 1980–1987).

Po obronie doktoratu zajmował się nadal badaniem podstaw poznania metafizycznego. W 1984 roku już jako doktor filozofii prowadził wykłady zlecone z wybranych zagadnień z metafizyki na Wydziale Filozofii KUL, a od 1987 roku kontynuował pracę w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na stanowisku starszego asystenta przy kierowanej przez o. prof. M. A. Krąpca Katedrze Metafizyki jako etatowy nauczyciel akademicki i pracownik naukowy, przygotowujący rozprawę habilitacyjną.

Stopień doktora habilitowanego uzyskał 26 czerwca 1991 roku na podstawie dysertacji System metafizyki. Analiza „przedmiotowo-zbornego” poznania.

W 1991 roku został zatrudniony na stanowisku adiunkta. W 1995 roku został powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego KUL, a w 1996 roku został kierownikiem Katedry Metafizyki jako następca o. prof. Krąpca po jego przejściu na emeryturę.

W latach 1992–2001 kierował Sekcją Filozofii Teoretycznej na Wydziale Filozofii KUL — jako kierownik dbał o organizowanie regularnych spotkań merytorycznych i organizacyjnych pracowników naukowo-dydaktycznych całej sekcji.

27 kwietnia 2001 roku uzyskał tytuł i stanowisko profesora zwyczajnego.

Był kierownikiem Katedry Metafizyki (a także — od 1997 roku — kierownikiem Zakładu Metafizyki obejmującego kilka katedr tzw. przedmiotowych, aż do formalnej likwidacji zakładów naukowych na wydziale) pozostawał przez niemal ćwierćwiecze — od 1 października 1996 do 30 września 2020, kiedy to przeszedł na emeryturę.

***

Był autorem blisko 300 artykułów, 38 haseł encyklopedycznych, 10 recenzji książkowych i 23 książek naukowych. Poczynając od opublikowanego doktoratu Metoda separacji a metafizyka. Związek formowania pojęcia bytu z determinacją przedmiotu metafizyki (Lublin 1985), przez habilitację System metafizyki. Analiza „przedmiotowo-zbornego” poznania (Lublin 1991), a następnie autorską serię „Zeszyty z Metafizyki” obejmującą 7 tomów w języku polskim i 6 w języku angielskim, a przeznaczoną dla realizacji potrzeb dydaktycznych studentów filozofii i innych kierunków podejmujących studium metafizyki (wydawanych w latach 1998-2017).

• Badania naukowe
• Artykuły
• Książki
• Redakcje naukowe
• Słowa wstępne i wprowadzenia
• Prace doktorskie
• Prace magisterskie
• Konferencje i sympozja
• Artykuły popularne
• Wywiady

Oprócz autorskiej serii „Zeszytów” plon akademickiej działalności dydaktycznej stanowi również książka Metafizyka w ekologii (Lublin 1999) przeznaczona dla studentów filozofii przyrody i ochrony środowiska (wyd. 2, Człowiek wobec świata: Studium z metafizyki realistycznej, Lublin 2009). Zainteresowania metodologią metafizyki przybrały z kolei postać książki pt. Metoda metafizyki realistycznej, wydanej wraz z tekstem komentarza św. Tomasza z Akwinu do 5. i 6. kwestii Boecjusza De Trinitate (2005). Opublikował będącą owocem dyskusji ze stanowiskiem ewolucjonizmu filozoficznego książkę pt. Dlaczego stworzenie ex nihilo. Teoria metafizycznego kreacjonizmu (Lublin 2018). Charakter popularyzujący posiadają Tomizm – dla-czego? (1994, wyd. 2, 2001), Rozmowy o metafizyce (wspólnie z o. Krąpcem – 1997, wyd. 2, 2002; 1999 – w języku rosyjskim), czy opublikowana w języku angielskim The Lublin Philosophical School (wspólnie z o. Krąpcem – 2010). Książka ta zainicjowała nową serię wydawniczą dwujęzyczną (polsko-angielską, lub w języku angielskim) pod takim samym tytułem, przeznaczoną dla studentów angielskojęzycznych i projektowaną jako promocja dorobku Szkoły Lubelskiej w świecie.

W 1998 ks. prof. Maryniarczyk rozpoczął trwającą dekadę pracę jako redaktor naczelny Powszechnej Encyklopedii Filozofii, której wydawcą jest Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. Encyklopedia stanowi pierwsze skuteczne przedsięwzięcie tego typu w Polsce i piąte w świecie. Encyklopedia ukazała się w dziesięciu tomach w latach 2000–2009 (corocznie jeden blisko 1000 stron liczący tom), skupiając wokół tego dzieła blisko 600 autorów z Polski i zagranicy. Po jej ukończeniu z inicjatywy ks. prof. Maryniarczyka i pod jego redakcją ukazała się dwutomowa Encyklopedia Filozofii Polskiej (2011) oraz Słownik-przewodnik filozoficzny. Problemy – przeglądy – terminy (2012).

Oprócz tych monumentalnych przedsięwzięć o charakterze encyklopedycznym, ks. prof. Maryniarczyk był redaktorem naukowym licznych cenionych książek i całych serii wydawniczych. Wśród najważniejszych z nich należy wymienić: trójjęzyczne (grecko-łacińsko-polskie) wydanie Metafizyki Arystotelesa (Lublin 1996, wyd. 2, 2017); zainicjowanie tłumaczenia traktatu Tomasza De Veritate oraz wydanie serii dwujęzycznej (łacińsko-polskiej) podstawowych tekstów św. Tomasza z Akwinu ze zbioru Quaestiones disputatae de veritate wraz z studiami i komentarzami: De veritate (1999), De bono (2003) De ideis (2006), De passionibus (2008), De conscientia (2009). Wśród innych ważniejszych serii naukowych projektowanych i redagowanych w ramach PTTA przez ks. prof. Maryniarczyka są: „Biblioteka Filozofii Realistycznej”, „Teksty – Przekłady – Komentarze”, „Monografie i Studia z Filozofii Realistycznej”, „Scripta Philosophiae Classicae”, wspomniana „The Lublin Philosophical School”. Wśród serii popularno-naukowych można wymienić: „Vademecum Filozofii”, polskie i angielskie „Rozmowy z Ojcem Krąpcem”, „Wykłady otwarte imienia Ojca Profesora Mieczysława A. Krąpca”. Do redagowanych przez siebie książek w seriach i poza seriami przygotował 88 merytoryczne przedmowy. Uzyskał 18 grantów wydawniczych na publikację prac naukowych w ramach PTTA, zaś prowadzone przez ks. Maryniarczyka wydawnictwo PTTA uzyskało 80 pkt. na liście ministerialnej. Poszczególne książki autorskie, książki redagowane lub całe serie otrzymały szereg prestiżowych nagród. Należy wspomnieć, że prace podejmowane w ramach PTTA i wydawnictwa były prowadzone całkowicie społecznie (nieodpłatnie), a często osobiście wspomagane przez ks. Profesora.

Ks. prof. Maryniarczyk był cenionym dydaktykiem i promotorem 171 prac magisterskich i 41 doktoratów (pisanych w jęz. polskim, słowackim i angielskim), z których blisko połowa została opublikowana lub jest w druku w postaci książek podoktorskich, a inne ukazały się jako artykuły naukowe.

Uczestniczył w ponad 100 konferencjach naukowych, krajowych i zagranicznych, podczas których podejmował kwestie metafizyczne, antropologiczne, filozoficznoprawne, z filozofii społecznej i filozofii wychowania.

Popularyzował w środkach społecznego komunikowania dziedzictwo Filozoficznej Szkoły Lubelskiej, realizm metafizyczny oraz mądrościowy styl filozoficznego myślenia.